Uit de gangen van Océ
Op de tentoonstelling Something and Something Else, een overzicht van recente aankopen voor de kunstcollectie van printerproducent Océ in Museum van Bommel van Dam in Venlo hangen twee grote tekeningen van Justin Wijers. Ze zien er kleurig en aantrekkelijk uit, maar als je beter kijkt, kan er geen twijfel over bestaan: hier zijn kapotgeschoten, verfomfaaide lijken afgebeeld. Eén van de tekeningen heet Dead Iraqi. Op de andere tekening is in een bloedplas de volgende zin te ontwaren: De meerderheid van de mensheid is tegen genocide en slapen [sic] vervolgens lekker door. Vrijwel alles op de tentoonstelling is afkomstig uit hallen, gangen, werkkamers en vergaderzalen van de verschillende vestigingen van Océ. “Maar het werk van Wijers heb ik tot nu toe nergens kunnen onderbrengen”, zegt Claudine Hellweg, conservator van de Océ-collectie. “Te moeilijk, te controversieel.”
Het verhaal van Wijers’ tekeningen illustreert het dilemma waar een bedrijfscollectie mee te maken krijgt. Hellweg: “We zoeken naar jonge, vernieuwende kunst. Voornamelijk schilderijen, maar geen plaatjesschilderijen. Bloemstillevens willen we niet. Ik heb daarin grote vrijheid. Samen met een adviseur – tot vorig jaar was dat Fons Haagmans, nu Willem Oorebeek – beslis ik over de aankopen. Ik heb van niemand goedkeuring nodig, maar moet wel rekening houden met wat mensen op hun kamer willen hebben. Als ik de keuze heb tussen twee even goede werken in zwart-wit en in kleur, kies ik dat met kleur.”
Dit heeft zijn weerslag op de collectie. Waar een dode Irakees al over het randje is, ontbreekt het gewaagde experiment. Toch is er, binnen die beperking, wel degelijk spannend werk te zien in Something and Something Else. De nadruk ligt op schilders die uitgaan van klassieke genres als landschap, portret en abstractie maar vervolgens de grenzen van die tradities opzoeken, bijvoorbeeld door te spelen met afbeeldingsconventies of materiaalgebruik. De Zweedse Malin Persson bijvoorbeeld maakt schilderijen waarin lijnen, ritme en de manier waarop de verf is opgebracht minstens even belangrijk zijn als de verwijzing naar landschapsmotieven. In het werk van Nathan Dilworth vallen verschillende materialen (waarvan toch al niet helemaal duidelijk is of ze nu fysiek aanwezig of gefotografeerd zijn) deels samen met de voorstelling en deels ook weer niet. Zo zet hij de toeschouwer voortdurend op het verkeerde been.
Something and Something Else, een selectie van aankopen (2003-2008) uit de kunstcollectie van Océ. Museum van Bommel van Dam, Venlo, tot 4 januari 2009. www.vanbommelvandam.nl
Parallel Landscape (2007) van Malin Persson in Museum van Bommel van Dam in Venlo. foto Peter Cox
