In de ruim zes jaar dat Bart van den Boom artistiek leider is in het Maastrichtse Centre Céramique heeft hij de genius loci van het gebouw ruimschoots recht gedaan. Op de plek waar vroeger aardewerkfabrieken stonden, verrees eind jaren negentig een prestigieuze nieuwbouwwijk met het Centre Céramique als blikvanger. Programmeerde Van den Boom eerder enkele historische tentoonstellingen over dat aardewerkverleden, nu wilde hij de actualiteit betreffende keramiek in kaart brengen. Als gastcurator huurde hij Louise Schouwenberg in die, hoewel opgegroeid in Noord-Limburg met al zijn aardewerkfabrieken, de keramische traditie vooral vanuit het heden bekijkt.
Terwijl in de samenleving juist duurzame ideeën hip zijn, gaf Schouwenberg de expositie de titel Breekbare ideeën mee. Jarenlang had keramiek immers het imago van oubollig en duf. Te veel nijverheid, te weinig kunst. Te veel fysiek ook, en te weinig idee.
Breekbare ideeën is een reactie op dat beeld. Zoals blijkt uit de leeftijd van de getoonde werken is keramiek alweer een jaar of tien een geaccepteerd onderdeel van de hedendaagse kunst. Hetgeen niet wil zeggen dat men daar het gilde der zaterdagse pottenbakkers heeft omarmd; de opleving van de keramische technieken komt grotendeels voort uit de onderzoeksdrang van autonome kunstenaars die – minder eenkennig als ze zijn – vormen en technieken zoeken die passen bij een idee en niet omgekeerd. Zo komen we hier Rob Birza tegen, prototype van een experimentele kunstenaar die graag allerlei technieken door elkaar gebruikt, met No more holidays, een serie taferelen die de hedendaagse vakantiegekte uitbeeldt. Het is niet het beste werk in deze omvangrijke expositie met werk van 36 kunstenaars, uitgestald op de begane grond en de tussenverdieping van Centre Céramique. Door die brede, in twee delen uiteenvallende uitstalling wil deze expositie maar geen geheel worden. Ook niet door de rudimentaire houten skeletten van Frank Prümmer die de kleinere objecten een intiemere omgeving willen verschaffen.
De kwaliteit zit hem meer in het overzicht van de mogelijkheden die keramische technieken tegenwoordig bieden. Anne Wenzel en Nick Renshaw laten de grote sculpturele kracht van keramiek zien, net als Han van Wetering met zijn quasi nonchalant bijeengekleide fallus Mon ‘Blanc’. En hoe goed toepasbaar keramiek kan zijn in conceptueel werk, blijkt bijvoorbeeld uit High Tea Pot van Wieki Somers.
Het is niet alleen de autonome kunst die zich uitleeft in keramische technieken. Ook de sector zelf zoekt nieuwe wegen, zoals Koninklijke Tichelaar Makkum dat vormgevers van naam uitdaagde tot experimenteren met keramiek. Uit die hoek zijn in Maastricht serviezen van Hella Jongerius, Jürgen Bey en Job Smeets te zien. Imponerend is de serie archetypische bureauartikelen (lamp, pennenbak, klok en prullenmand), jazeker, van keramiek, van Dick van Hoff.
Een persoonlijke favoriet? Ik zag hem eerder, de video Pietá van Erzsbeth Baerveldt, waarop een vrouw in de weer is met een lemen lichaam, met muziek van Claudio Gizzi. Een gouden greep van gastcurator Louise Schouwenberg die zich moet hebben gerealiseerd dat dit werk het dichtst bij haar titel Breekbare ideeën blijft.
Breekbare ideeën, t/m 20 januari in Centre Céramique in Maastricht.
