Eén van de thema’s van de fototentoonstelling Oeverlangen aan de Maas, nu te zien in Centre Céramique in Maastricht, is het verlangen naar de overkant. In de toelichting haalt fotograaf John Lambrichts herinneringen op aan zijn jeugd. “Overal waar ik de Maas bezocht aan de Nederlandse zijde”, vertelt hij, “had ik het idee dat het aan de overkant veel mooier was.” Dat is een puur romantisch idee: het land achter de blauwe bergen, de schepen van Caspar David Friedrich die koers zetten naar onbekende verten. In de negentiende eeuw wilde jenseits nogal eens naar het hiernamaals verwijzen. Dat is bij Lambrichts waarschijnlijk niet de bedoeling, maar de Sehnsucht naar een mooiere en betere wereld is er niet minder om.

De romantische associaties worden versterkt door de titel van de tentoonstelling. Oeverlangen is een fictief dorp langs de Maas. Haal de ‘oe’ weg en het woord ‘verlangen’ blijft over. En zoals alle landschappen in Nederland is het Maasdal in de afgelopen decennia sterk veranderd. Het Grensmaas-project zal leiden tot nieuwe ingrepen in de natuur. De fotoserie van John Lambrichts is een poging iets vast te leggen van wat bijna verdwenen is.

Als dat maar goed gaat, denk je als bezoeker. Nostalgie en sentimentaliteit liggen op de loer! Aan de andere kant: Lambrichts heeft zijn sporen verdiend met fotoreportages die er geen doekjes om winden, zoals Walton City over vier verslaafde broers, en Brickfields over de achterkant van de modernisering in Kuala Lumpur. Als iemand in staat is al te gerieflijk ingerichte valkuilen te vermijden, dan is hij het.

Veel foto’s in Oeverlangen aan de Maas hebben een zichtbare korrel en spelen nadrukkelijk met onscherpte. Dat is een probaat maar nogal krachtig middel om een sfeer van onthechting en herinnering op te roepen. Gelukkig weet Lambrichts zich enigszins in te houden en staan er haarscherpe beelden tegenover, bijvoorbeeld die van regendruppels in een volgelopen boot of van vogellijm in kale populieren.

Lambrichts schept een zekere afstand door in te zoomen op details. Doordat hij zelden herkenbare locaties weergeeft, krijgt zijn serie een universeel karakter. De stilte, de grote boot die opdoemt uit de nevel, de onbestemde ruimte onder een brug, de rotzooi die achterblijft na hoogwater: het zijn beelden die te vinden zijn langs iedere rivier. Dat trekt me over de streep. De foto’s doen me denken aan mijn eigen jonge jaren langs de Gelderse IJssel. Tja, toch weer nostalgie.

John Lambrichts, Oeverlangen aan de Maas. Maastricht, Centre Céramique, t/m 23 april.