Is dit eigenlijk wel lokaal?
Multimediakunstenaar Geert Mul (1965) is gegrepen door de verhoudingen tussen het algemene en het specifieke, tussen universele verschijnselen en lokale identiteit. Het thema van Glocal Affairs is hem dan ook op het lijf geschreven.
“Loop langs de etalage van een fotograaf in Rotterdam-Noord en één in Rotterdam-Zuid,” zegt Geert Mul. “Op het eerste gezicht zie je dezelfde babyfoto’s, dezelfde portretten, dezelfde huwelijksreportages. Zelfs de opmaak van de etalages is ongeveer hetzelfde. Maar als je goed kijkt zie je de verschillen. De blikken zijn anders, de uitstraling van de geportretteerden, de details van de kleding. Dwars door alle vaste regels van het fotografenvak heen zie je iets van de eigen identiteit van die wijken. En dat terwijl ze maar een paar kilometer uit elkaar liggen!”
Een speciale band met Limburg heeft Mul niet. Die komt via de foto’s van de Heerlense fotografe Romy Finke (1961). Duizenden opnamen maakte zij in de loop van de jaren van haar stad: mensen, straten, gebouwen, jaarmarkten, Koninginnedagvieringen. Haar archief vormt de basis van Muls bijdrage aan Glocal Affairs. Via een computerprogramma worden voortdurend wisselende combinaties van Finke’s foto’s, aangevuld met foto’s uit andere windstreken van Mul zelf. De selectie vindt plaats aan de hand van formele beeldovereenkomsten. “Wij, met al onze kennis en ervaring, beginnen een foto meteen te interpreteren”, licht Mul toe. “Het computerprogramma kijkt alleen naar bepaalde uiterlijke kenmerken en legt zo verbanden die wij zelf nooit zouden verzinnen. Daardoor zie je andere dingen. Wat wij beschouwen als typisch of ‘lokaal’, blijkt ineens veel vaker voor te komen. Of omgekeerd: tussen dingen die hetzelfde lijken, blijken subtiele verschillen te bestaan.”
Het is een procédé dat Mul eerder heeft toegepast. Zo maakte hij een paar jaar geleden een video met op leeftijd gerangschikte portretten van inwoners van Warschau. Het resultaat is niet alleen een doorsnede van de bevolking van de stad, maar ook een universeel levensverhaal samengesteld uit honderden individuen. In een ander werk plaatste Mul beelden van de lokale verbondenheid met de topclub Valencia CF tegenover verwijzingen naar de mondiale big business rondom het voetbal.
Het is verleidelijk om aan het werk van Geert Mul een politieke boodschap te verbinden. “Elke stellingname ten opzichte van cultuur is in principe politiek”, aldus Mul, “maar ik ga uit van de beelden. De combinaties van foto’s geven een visuele prikkel, de boodschap blijft open. Ik geef de mogelijkheid tot herinterpretatie, zodat mensen zich bijvoorbeeld kunnen afvragen: is dit eigenlijk wel lokaal?”
