Iedereen wil toch een rockster zijn?
Publiek is als een drug voor artiesten. Het kan je in de zevende hemel brengen en het kan je over de rand van de afgrond duwen. De tentoonstelling van kunstenaar en rockster Kim Gordon in Heerlen werpt vragen op over bekijken en bekeken worden.
Zou het ook andersom werken? Zijn er mensen die Kim Gordon uitsluitend kennen als beeldend kunstenaar? En niet als zangeres en gitarist van de Amerikaanse noiserockband Sonic Youth? “Ik zie mezelf niet als een rockster”, verzucht ze in het Schunck Glaspaleis in Heerlen waar ze momenteel een nogal bescheiden solotentoonstelling heeft. Staat genoteerd, maar we zien haar natuurlijk wel zo. En daar mogen we in alle rust aan de hand van haar werk eens over peinzen.
Sonic Youth is al meer dan 25 jaar een constante in de alternatieve popmuziek, de band bracht Kim Gordon (Los Angeles, 1953) op alle belangrijke concertpodia ter wereld. Gordon mag zichzelf dan niet als een rockster zien, het werk dat ze in Heerlen presenteert is gebakken uit haar observaties als muzikant en haar gedachten daaromtrent. Neem alleen al de serie portretten in waterverf met glitters. Ze schilderde anonieme gezichten, verblind lijkt het wel door spotlights. Dring dus niet te veel aan op het waarom want dan krijg je een flauwe glimlach en een afgemeten maar met fluwelen tong uitgesproken I just like it. Kim Gordon heeft weinig trek om veel te verklappen over wat ze uitspookt in het Glaspaleis, al doet ze heel beleefd een poging.
Het is de dag dat Heerlen weer eens negatief het nieuws heeft gehaald, als minst prettige stad van het land om in te wonen. Het is maar de vraag of dat klopt: geen enkele stad in Nederland had ooit een solotentoonstelling van Kim Gordon binnen haar muren. Met deze expositie geeft Stijn Huijts, de nieuwe directeur van het Glaspaleis, zijn eerste visitekaartje af. Net als bij zijn vorige werkgever, museum Het Domein in Sittard, blijft urban culture centraal staan in zijn aanpak. Ook in Heerlen blijft Huijts experimenteren met cross overs om er betekenis aan te ontlenen voor de omgeving. Met initiatieven als De Nieuwe Nor, de School of Hiphop en Cultura Nova wil Huijts de culturele identiteit van de stad aanscherpen. Bijvoorbeeld door Kim Gordon na New York, Barcelona en Londen naar Heerlen af te laten buigen.
De relatie tussen publiek en artiest heeft Kim Gordon altijd gefascineerd. Ze schreef er al over in een kunstmagazine toen ze studeerde aan het Otis College of Art and Design in Los Angeles, nog voordat ze zelf aan den lijve zou ondervinden wat het is om door het publiek begeerd te worden. “Iedereen wil toch een rockster zijn”, zegt ze met afgrijzen. Wie Kim Gordon aan het eind van een concert wel eens over haar basgitaar heeft zien lopen in een even obscuur als abstract geluidslandschap, weet dat de band zijn eigen faam altijd heeft gerelativeerd.
Er zijn muzikanten, zoals Bob Dylan, die zich liever verbergen voor het publiek en verdwijnen in de rookwolken die ze zelf uitblazen. Er zijn bands, zoals U2, die zich in alle bochten gooien om het publiek juist welkom te heten in hun universum. Zo is de film U23D, dezer dagen te zien in Hasselt en Eindhoven, niet alleen een spectaculaire kijkervaring omdat je als toeschouwer met een driedimensionale bril de hihat van drummer Larry Mullen jr. lijkt aan te kunnen raken, de film geeft ook de absurde massaliteit van een U2-concert weer. U23D laat zelfs de toeschouwer in het laatste kuipje van de achterste ring in het stadion toe op het podium. Kim Gordon is er gauw mee klaar. “Bij U2 is alles er op gericht om de band nóg groter te maken”, gnuift ze. Heel in het klein doet ze feitelijk niet anders. In het Glaspaleis heeft ze tapijten neergelegd, daarop staat een oude stereo-installatie waar zelfgecomponeerde muziek uit komt. Ze heeft dozen zwart geschilderd met een trashy schittering die doen denken aan oude geluidsboxen. In deze gemaakte huiselijke sfeer hoopt ze dat het publiek zijn eigen rol zal bevragen. Zich zal afvragen waarom het zonodig in de huid van een rockster wil kruipen. Alleen is ze zelf niet van de partij om gedachten ter zake in ontvangst te nemen.
Als de fotograaf voor haar op de knieën gaat, trekt ze goudkleurige handschoentjes zonder vingers aan en zijgt neer in een hoekje van de ruimte. Boven haar hoofd citeert ze op de muur in druipende letters uit een nummer van Sonic Youth: ‘I Love you, I love you, I love you. Whats your name?’
Kim Gordon, Sway: a way in. Glaspaleis Heerlen, 19 april tot en met 15 juni.
Kim Gordon: “Ik zie mezelf niet als een rockster.” foto Mark Kuipers
