Eerst waren het de algoritmes, nu is het corona die ons veroordeelt tot een leven in bubbels. WIDO SMEETS houdt een pleidooi voor de eenpersoonsbubbel. ‘Ben je wel in goed gezelschap als je je in je eentje niet goed voelt?’

Micha Wertheim heeft een nieuw programma. Het heet Niemand anders, sinds vorige week is hij er mee op tournee. Dat wil zeggen: hij speelt het in opeenvolgende theaters, steeds opnieuw voor een lege zaal. Via een livestream belandt de voorstelling bij de mensen thuis.

‘Micha Wertheim heeft eindelijk zijn voorstelling zonder publiek’, noteerde Trouw.

Het woord ‘eindelijk’ suggereert alsof het hem erom te doen is geweest. Zoals in Ergens anders (2016) het publiek naar een leeg podium keek, zal Wertheim het omgekeerde, een tournee voor lege zalen, ook wel een interessant concept hebben gevonden. Het briljante van avond-aan-avond voor een lege zaal spelen, is dat de ultieme vorm van Publikumsbeschimpfung die zo’n voorstelling toch is, wordt gecompenseerd door het masochisme van de artiest.

Je kunt ook zeggen dat corona Wertheim hier in de kaart heeft gespeeld. Zoals het virus op tal van plaatsen een blessing in disguise is geweest. Zonder corona had Trump nu in zijn tweede termijn gezeten. Zonder corona had het definitief uitroken van de middenstand door Amazon & Friends veel langer geduurd, stond Mark Rutte in de peilingen op 30 in plaats van 50 zetels en werden er nu niet voor het tweede jaar op rij flutdiploma’s uitgereikt aan zich maandenlang ziek vervelende middelbare scholieren.

Zou Wertheim zich eenzaam voelen op het podium? Het publiek, thuis op de bank, heeft er vermoedelijk meer last van. Een ouderwetse theatervoorstelling is nu juist zo’n avond om aan de alledaagse eenzaamheid te ontsnappen.

Dubbel jammer, want de eenzaamheid is door corona groter dan ooit. Meer dan ooit is het ieder voor zich – het vervolg ‘en God voor ons allen’ is komen te vervallen. God kan het niet meer bijbenen nu we in termen van bubbels zijn gaan denken.

Hoe die bubbels zich tot elkáár verhouden, zag ik in een museum in Antwerpen. In België zijn de musea, net als de winkels, gewoon open. Toch hebben de Belgen de helft minder besmettingen dan Nederland, waar de mensen in drommen door supermarkten trekken om collega-mensen te ontmoeten.

Bij de opening van een groepsexpositie in dat museum mochten, in de grote zaal, maximaal 35 mensen binnen, die zich online hadden aangemeld. Het waren er meer, ik schat zo’n vijftig. Ze waren in groepjes van gemiddeld drie en hielden afstand, het waren de betrokken kunstenaars met hun aanhang.

De bubbels bleven bubbels, er waren geen uitwisselingen, er was weinig dynamiek. Bijna niemand gaf zijn ogen te kijk, de kunstwerken stonden en hingen er verweesd bij. Nogal wat kunstenaars hebben weinig interesse in het werk van hun vakbroeders.

Voortschrijdend inzicht bij hogerhand zal binnen afzienbare tijd leiden tot de natte droom van de virologie: de eenpersoonsbubbel. Vanaf de bank in je eentje kijken naar Micha Wertheim, live voor een lege zaal. Kan het nog eenzamer?

Filosofen schuiven de schuld van de alledaagse eenzaamheid in de schoenen van de moderne technologie: de veelgebruiker die opkijkt van zijn scherm staart in het eindeloze niets.

Een andere, eveneens al eerder gestelde vraag is of eenzaamheid te allen tijde als een kwelling of een kwaal moet worden gezien. Ben je wel in goed gezelschap als je je in je eentje niet lekker voelt?

Genieten van de eenzaamheid is niet iedereen gegeven. En ook voor wie het als een privilege ziet, zijn de donkere kanten niet zonder gevaar. Isolatie, luidt een veelgehoorde waarschuwing van psychologen, doet vreemde dingen met een mens.

Zit je eindelijk lekker in je vel in je eenmansbubbel, is het weer niet goed.

WIDO SMEETS