Luc de Vos is zanger van Gorki en schrijver. In zijn boeken beschrijft hij zijn jeugd, gevuld met opkijken tegen dat land waar alles mocht: Holland. “Belgen zijn bange schijtboeren.”

Luc de Vos, zanger van het Belgische Gorki, heeft de eerste twee concerten van de nieuwe theatertournee van de band er net opzitten. Ruim twee uur lang speelt hij met zijn band een soms verrassende selectie van het laatste album Homo Erectus en al zijn voorgangers. En dan komen ook nog onder meer Wim Helsen – hard op weg de grootste komiek van Vlaanderen te worden – en “een charmezangeres op haar retour” opdraven als gasten, al dan niet via een videoscherm.
De Vos: “Laat ik maar eens pretentieus formuleren: wij brengen een avond totaaltheater. Maar don’t worry: ik heb alles onder controle.”

Natuurlijk, zegt De Vos, schrijver van Mia – het volgens de luisteraars van Studio Brussel beste Belgische nummer aller tijden – en vele andere Belgenhits: hij blijft een rocker. “Mijn hart gaat uit naar de zomeroptredens, de feesttenten met het bier, de worsten en de lekkere wijven. Maar optreden voor een zittend publiek bevalt me ook goed. Het is een uitdaging, zal ik maar zeggen.”
Een groot voordeel van theaters, zo oordeelt menig artiest na jaren clubcircuit, is de stilte. De Vos begrijpt sowieso weinig van het geroezemoes tijdens concerten. “Een dag heeft 24 uur. Daarvan slaapt men er acht. Al die overige tijd heb je over om te zeggen wat je wilt. Het verbaast me toch wel dat sommige mensen daar uitgerekend die twee uur dat ze naar een concert gaan voor gebruiken.”
In België valt het met die categorie doorgaans mee. Op de eerste plaats omdat Belgen hun popmuziek serieuzer lijken te nemen. De Vos: “In Holland moet popmuziek vooral gezellig zijn. Een hobby. Je gaat volleyballen en je gaat naar een ‘bandje’ kijken. Vergeleken daarmee speelt de popmuziek zich bij ons af op het snijvlak van leven en dood. En misschien nemen wij het wel weer te au serieux, hoor. Maar populaire Nederlandse artiesten lijken altijd vrienden van het volk. In België mag het ook best moeilijk zijn. Misschien wordt bij jullie popmuziek als vrijblijvender ervaren, omdat jullie al langer bands kennen die in het buitenland succes hadden. Of door die subsidiecultuur. Wellicht is het heel raar, maar ik heb geen enkele moeite met het subsidiëren van opera of toneel. Maar zogauw het over popmuziek gaat, denk ik: “Wil jij een bandje? Ga maar borden wassen en koop daar een gitaar van.”
En de tweede reden: “De Belgen zijn een zeer gedisciplineerd volk. Het zijn bange schijtboeren, in tegenstelling tot de Hollanders.”

Het beeld dat de Nederlander alles doet wat de Belg zou willen durven, het levert in De Vos’ vierde roman De Laatste Mammoet amusante jeugdherinneringen op van een van de twee hoofdpersonen, de jonge Godfried (de andere hoofdpersoon is zijn neef, en heet Winfried). Symbool van de Nederlandse vrijheid van moraal is een televisiezender: Holland Twee. Godfried mijmert in de roman: “De programma’s van Holland Twee, daarover werd gepraat in de wereld. (…) Smart overviel mij wanneer jongens op de speelplaats vertelden over de wonderlijke programma’s die ze op Holland Twee toonden en die misschien wel in onze televisie aanwezig waren maar niet konden gezien worden.”
De Vos: “In mijn jeugd stond de Belgische televisie gelijk aan een staatsomroep met een soort DDR-karakter. Terwijl in Holland! Open en bloot, alles! Vanuit een kind gezien was Holland een soort Amerika. Ik herinner me dat ik met mijn moeder een keer naar Holland ging, en toen had ik echt het gevoel dat we een soort paradijsje op aarde betraden. Die Hollanders, die deden het toch maar, die durfden alles, en die veroverden met de Golden Earring ook echt Amerika. En wij domme idioten van Belgen, wij konden daar alleen met een open mond naar kijken.”

De Vos is in zijn roman onverveeld positief over de jaren zeventig: “In de jaren zeventig is de moderne tijd eindelijk begonnen.” Dat de emancipatie van de jaren zeventig heeft geleid tot zoveel assertiviteit dat bezoekers anno 2007 door concerten heen praten, als ze daar zin in hebben: De Vos wil zich niet mengen in die discussie over de erfenis van een decennium. “Ik ben geen socioloog. Maar als niet-socioloog merk ik in Holland natuurlijk wel de brutaliteit, en vraag ik me wel eens af of dat de prijs is die je blijkbaar voor dat lef moet betalen. Ik weet het niet. Wat ik wel weet, is dat er volgens mij nog steeds niks mis is met beleefdheid.”

Luc de Vos: “Belgen zijn bange schijtboeren”.

De boeken van Luc de Vos verschijnen bij Uitgeverij Atlas. Op 30 maart treedt Gorki op in Cultuurcentrum Achterolmen in Maaseik. Zie www.gorki.be en www.achterolmen.be