Westers theater is vaak te afstandelijk, vindt Arne Sierens. Dus maakte hij met De Pijnders een zeer fysieke voorstelling, een testosteronbom met negen mannen. “Op het podium wil ik iets zien waarvan ik ondersteboven ben.”

Eén van Arne Sierens’ grote voorbeelden is de koning van de Amerikaanse onafhankelijke cinema John Cassavetes die naar zijn oordeel briljante films maakt. “Hij stelt telkens dezelfde vraag als ik: hoe staat de mens in het leven? Keer op keer inspireert hij mij. Zijn films zijn het soort dingen dat ik wil maken.”

Zelf schreef Sierens theatergeschiedenis met memorabele voorstellingen als Moeder en Kind, Allemaal Indiaan en Niet alle Marokkanen zijn dieven. In zijn nieuwe voorstelling De Pijnders wil hij weten hoe het zit met de Vlaamse mens anno 2011. “Daarom heb ik veel interviews gedaan, met boeren, mensen die een hotel uitbaten, stadsmensen. Zo konden we onze ideeën toetsen aan de werkelijkheid. Klopt het wel wat we vertellen? Hebben ook zij het gevoel vast te zitten in de maatschappij? Dat er dingen beslist worden in hun plaats? Hoe vrij zijn we eigenlijk? Het is echt een existentieel stuk geworden.”

In De Pijnders halen zeven mannen van de Gilde van de Zwarte Christus van het Keiveldbos hun trots uit het dragen van een beeld in de komende processie in hun dorp. Zij zijn de pijnders. De voorstelling ontstond vanuit Sierens’ fascinatie voor Spanje en de traditie van de processies die daar leeft. “Tijdens de Semana Santa dragen ze Mariabeelden naar de haven. Met kleine stapjes manoeuvreren ze het beeld door smalle straatjes. Ik wilde al langer iets maken over die dragers. Toen Dominique Van Malder en Joris Hessels bij me aanklopten om te werken rond de vlucht van het platteland naar de stad hebben we die puzzelstukjes samengelegd. Dominique komt uit Dendermonde, waar je de traditie hebt van het Ros Beiaard.”

“Zeker in Limburg zijn er nog veel van die processies. Bij wijze van onderzoek zijn we gaan spreken met gildes in Maastricht. Als snel merkten we dat het religieuze aspect bijna verdwenen is. Weinigen dragen het beeld nog uit geloof. Maar als ze samen dat enorme gewicht torsen, voelen ze iets mystieks, een groepsgevoel. Dat bindende element tussen mensen is het uitgangspunt van de voorstelling. Bovendien staan die Maria- en Christusfiguren natuurlijk ook symbool voor het lijden. Zo’n beeld is écht zwaar. In Dendermonde dragen die mannen elk zo’n honderd kilo. Dat is afzien.”

In De Pijnders willen zes mannen zich voorbereiden op de komende processie in het dorp. Maar ze kunnen niet beginnen met trainen, want ze zijn niet voltallig. Ze wachten op de zevende man, die maar niet komt opdagen. Met negen mannen op het podium – zes acteurs en drie muzikanten – is het een echt mannenstuk geworden. “Ik werk altijd zeer intuïtief, op basis van improvisatie. Samen ontwikkelen we verhalen. Dat zijn nu dus mannenfantasieën, mannengedachten. Daarom is het een stuk vol testosteron geworden. (Lachend) Maar natuurlijk gaat het veel over de vrouwen, want waar praten wij over als er geen vrouwen bij zijn?”

De kerels uit De Pijnders groeiden op in hetzelfde dorp. Sommigen zijn er vertrokken, anderen wonen er nog. “We schetsen een portret van individuen en van de groep. Hoe proberen ze te overleven in deze wereld? Het menswaardige gaat steeds meer ten koste van wat ik ‘het cowboykapitalisme’ noem. Op het platteland voelen ze de vooruitgang het hardst. Er zijn steeds minder boeren, iedereen trekt naar de stad. En waar een boer twintig jaar geleden dertig koeien had, moet hij er nu minstens 120 hebben om te kunnen overleven. De boerderij is een gecomputeriseerd bedrijf geworden. We verliezen het contact met de natuur.”

De Pijnders, 9 november in C-Mine Genk, 17 november in De Velinx Tongeren. www.compagnie-cecilia.be

Via 2018 stopt 70 mille in De Pijnders

Een van de co-producenten achter De Pijnders is Via 2018, de organisatie achter de kandidatuur van Maastricht Culturele Hoofdstad in 2018. Het gaat om een bijdrage van 70.000 euro.

Artistiek leider Guido Wevers van Via 2018 legt uit waarom. “We hebben verschillende researchprojecten op poten gezet, daarvan is De Pijnders er één. Naast de inbreng van de andere co-producenten is de onze relatief klein. Met zo’n topcast én muzikanten op het toneel die samen vier maanden gerepeteerd hebben, lopen de kosten al snel op. Het kwam dus erg goed uit dat we mee konden stappen in dit project.”

Volgens Wevers was het “een unieke gelegenheid” omdat Sierens aan de slag ging met een thema dat ook in Maastricht en omstreken leeft: religieus erfgoed. “In de Euregio heb je vele processies, zoals de Heiligdomsvaarten in Maastricht, Aken en Susteren, de Virga Jessefeesten in Hasselt en de Kroningsfeesten in Tongeren. In De Pijnders wordt onderzocht  hoe iconen die tot het gemeenschappelijke geheugen behoren, echo’s hebben tot in onze tijd. Het is een erg goed praktijkvoorbeeld.”