Arnhem afficheert zich als modestad, maar hoe relevant is het modegevoel nog? In de biënnale State of Fashion 2022 gaat het niet over nieuwe collecties maar over duurzaamheid. VEERLE WINDELS peilt de stemming. ‘We nemen de huidige modeproblematiek mee naar de straat, naar de voorbijganger.’

Arnhem is me niet onbekend. Ik kwam er in 2009 en in 2013 voor de modebiënnale die in 2018 onder de naam State of Fashion een tweede leven kreeg. Het was me goed bevallen. Niet alleen omdat ik in een luttele 48 uur zowat de hele stad had kunnen verkennen, te voet nog wel, maar ook omdat er op enkele vierkante kilometers zoveel creativiteit bijeen zat. 

Het begon die laatste keer al bij aankomst in het hotel Modez, waar curator van dienst, illustrator Piet Paris, diverse kamers gelinkt had aan evenveel designers. Ik bracht de nacht door in de kamer die ingericht was door de designers van The People of the Labyrinths, terwijl naast mij collega’s lagen te slapen in kamers die door designers als Spijkers&Spijkers en Francisco van Benthum aangepakt waren. Een unicum, vond ik toen.

Duran Lantink werkt duurzaam en hergebruikt kledingstukken voor zijn ontwerpen. foto’s Marleen Daniels

Hotel Modez zat (en zit trouwens nog steeds) in het midden van het Modekwartier, waar diverse aanstormende designers voor een heuse revival van de volkse buurt zorgden. Het was maar even lopen naar het stadscentrum, waar ik heel blij werd van avant-garde modezaken als Jones en me verbaasde over het feit dat de shop van Humanoid in een (weliswaar ontwijde) kerk was ondergebracht. Ik bracht toen ook een bezoek aan de fameuze modeafdeling van ArteZ, een broeinest van creatievelingen waar eerder Iris Van Herpen, Viktor & Rolf en Jan Taminiau met glans waren geslaagd voor hun eindexamen. Het leek wel Antwerpen, maar dan met een Hollands sausje erover.

Anno 2022 lijkt de stad niet bijster veel veranderd. Net als elders hebben winkels door de lockdowns moeilijke tijden doorgemaakt, en zag een pak designers zich genoodzaakt hun werk via sociale media de wereld in te sturen. Toch is er de voorbije maanden naarstig gewerkt aan State of Fashion 2022, dat Arnhem als modestad terug op de kaart wil zetten. Zeven internationale curatoren hebben hun schouders gezet onder een event dat vijf weken lang de grenzen van circulariteit en duurzaamheid aftast.

‘De internationale profilering is er altijd geweest’, zegt Iris Ruisch, programmadirecteur van State of Fashion 2022, ‘maar de focuspunten zijn telkens verschillend geweest.’ Dit keer wordt ingegaan op dieperliggende problemen binnen de mode-industrie: recyclage, upcycling, herbruikbare stoffen, aandacht voor ambacht, werken met afval, et cetera. ‘We zijn dus niet gaan selecteren op werk en tonen geen nieuwe collecties, maar we nemen de huidige modeproblematiek mee naar de straat, naar de voorbijganger, naar Arnhem.’

Bepaalde initiatieven lijken alvast baanbrekend. Zo gaat Duran Lantink samen met 80-plussers in bejaardentehuizen op zoek naar oude haak-, crochet- en borduurtechnieken met de bedoeling dat stukje ambacht ook met jonge mensen te delen. De workshops worden gelivestreamd en culmineren in een salsa-avond met de senioren.

Tom Van der Borght gaat als artist in residence samen met jonge designstudenten met afval aan de slag. De Londense Clara Chu plant een citytrip met haar mobiel: ze zal toevallige passanten vragen naar hun kijk op de winkelstraat van morgen. Door middel van legoblokjes kan iedereen dat toekomstbeeld mede vorm geven.

Judith ter Haar van conceptstore Jones: ‘Ik denk dat studenten de
praktijk van de mode anno nu te zien moeten krijgen.’

Maar terug naar de vraag in hoeverre mode nog voelbaar aanwezig is in de stad, ook buiten de mode-events? Sjaak Hullekens is na zijn ArteZ-studie in Arnhem blijven hangen. Hij voelt de modestad dagelijks aan, in de warme contacten met collega’s. ‘Het klinkt misschien gek, maar je kan elkaar bellen als je ergens mee zit. We delen stoffen met elkaar, we verbroederen, het voelt nooit aan als competitie.’

‘Arnhem moet zich meer als maakstad profileren.’

Nog steeds is hij tevreden met zijn keuze om na zijn afstuderen in 2005 in Arnhem te blijven. ‘Ik speelde even met het idee naar Amsterdam of Berlijn te gaan, maar goedkope atelierplek vinden was daar niet aan de orde. Ik studeerde aan de academie net na de piek van Le Cri Néerlandais, die eerste designergolf die tot in Parijs van zich liet spreken. In die tijd waren er 800 aanmeldingen om op Artez te gaan studeren en mochten er 40 modestudenten beginnen. Ik hield van het kleine dat Arnhem voor mij inhield. Hier was geen ruis. We verveelden ons in dit dorp te pletter, maar we draaiden wel dolle contacturen en haalden een bulk huiswerk mee naar huis. Het was magisch, want wie doceerde, stond met beide voeten in het vak.’

Iris van Herpen, hier backstage bij een modeshow, is een van de succesvolle afgestudeerden aan de Modeacademie van ArteZ.

Hullekens doet mee aan State of Fashion 2022, maar heeft ook bedenkingen. ‘Ik ben ontzettend blij dat er weer een biënnale is en het is top dat die in Arnhem plaatsvindt. Arnhem kan voor heel Nederland staan, als een soort Zwitserland, als een soort vrijplek. Misschien is de mode-uitstraling hier iets in kracht afgenomen, maar het zit wel overal in de stad. Het is wel zoeken naar Nederlandse deelnemers, terwijl mode toch echt een deel van onze identiteit is. We geven niet graag applaus aan Nederlanders, zeker niet dicht bij de deur.’

‘De dingen borrelen hier weer’, zegt Judtih ter Haar, drijvende kracht achter conceptstore Jones, lachend. Vijftien jaar gaf ze les aan de modestudenten van ArteZ, kort geleden is ze er mee gestopt. Haar winkel verkoopt merken als Dries Van Noten, Sofie D’Hoore en Margaret Howell, binnenkort wil ze dat spectrum verbreden. Ze wil mode benaderen zoals dat met food gebeurt. Hoe precies, dat zien we binnenkort; het moet een invulling worden van hoe ze de mode vandaag de dag, na ‘de grote shift’, aanvoelt.

Het klassieke modemodel is achterhaald, zegt Ter Haar. ‘Moet de aandacht voor design er niet een voor ambacht worden? Ik heb het daar met mijn modestudenten ook dikwijls over gehad. Ik denk vooral dat studenten de praktijk van de mode anno nu te zien moeten krijgen. Dat eerder dan theorie. En Arnhem zou zich meer als maakstad moeten profileren. Al zit het algemene gevoel over mode hier wel weer goed. Er zijn heel wat nieuwe initiatieven. Mensen zijn goed bezig.’

Aan de reserveringen te zien zijn de modeliefhebbers Arnhem niet vergeten. ‘Het is door corona wel even erg stil geweest in het Modekwartier’, zegt Ruth Kuipers van Hotel Modez, waar een van de kamers is ontworpen door Sjaak Hullekens. ‘Maar de buurt is populairder dan ooit. Het maakt, helaas, dat huizen onbetaalbaar zijn geworden.’

Modebiënnale State of Fashion 2022. Van 3.6 t/m 10.7 in Arnhem, op diverse locaties. www.stateoffashion.org