Vier dames poseren poedelnaakt: is dit nog wel modefotografie? Waar zijn dan de kleren? Een discussie die vier decennia geleden al werd gevoerd rond de foto van de omstreden provocateur Helmut ‘King of Kink’ Newton. Collega Tim Walker doet het juist zonder lijven, en hangt losse jurken in een boom.

Modefotografie blijkt, ook door de jaren heen, een ingewikkelde discipline, toont de expositie met de bondige titel A Personal View on High Fashion & Street Style. Photographs from the Nicola Erni Collection. 1930s to now in het Noordbrabants Museum Den Bosch. Wat in de jaren veertig begon als een weergave van blikveld van mannelijke fantasieën en dwingende, onderdrukkende slankheidsidealen, ja, dat is eigenlijk altijd zo gebleven.

Amy Arbus, Flip Family, 1987, Nicola Erni Collection, © Amy Arbus, Courtesy of CLAMP, New York

Of toch niet, en hebben we hier ondanks alles te maken met een ode aan de vrouwelijke schoonheid? ‘Je kunt je afvragen, waarom moet dat eigenlijk, een vrouw bloot op de cover van de Vogue’, vraagt de Nederlandse hoofdredactrice van het modeblad zich af. ‘Maar dat kan ook een stukje vrijheid zijn: kijk mij eens, ik mag er zijn!’

‘Vrijgevochten’ en ‘genderdoorbrekend’ heet het werk van supermodel Veruschka (1939), dat zich eind jaren zestig al uit een keurslijf probeert te wringen. Door bijvoorbeeld met een stoer ‘mannelijk’ geweer op haar schouders te poseren – in een sexy ‘safaridress’.

Tyler Mitchell, Untitled (Zendaya), 2019, Nicola Erni

Een vrouw in een bikini die ondersteboven op een trap voor een boekenkast een boek leest, is dat grappig? Best wel eigenlijk. Maar mag je er ook om lachen? Verwarrend. Wat als een vrouw een vrouw neerzet als lustobject, mag het dan wel, zoals Ellen von Unwerth deed met sterren als Kate Moss en Naomi Campbell, wijdbeens zittend op een wc, inclusief sexy sigaret?

Modefotografie roept meer vragen op dan er antwoorden zijn. Hoe zit het met de arbeidsomstandigheden van deze modellen? Welke lichamen zijn gefotoshopt? De rauwe straatfoto’s in elk geval niet; een verademing, de imperfecte ‘street style’-schoonheid, zoals bijvoorbeeld door Amy Arbus vastgelegd in New York.

Esther Haase, The Fearless Lola Walking the Lion King, 1999, Nicola Erni Collection, © Esther Haase

En waarom zijn het – een enkeling als de ‘goddelijke’ Yves Saint Laurent daargelaten – vooral vrouwen die hier aan de muur hangen? Diversiteit en genderfluïditeit zijn ook in de modewereld veelbesproken thema’s, maar daarvan zie je in deze tentoonstelling, los van bijvoorbeeld Tyler Mitchell met zijn fraaie hijab couture–foto – weinig terug. Omdat de collectie van de Zwitserse verzamelaar Nicola Erni daarvoor te weinig actueel is? 

A Personal View on High Fashion & Street Style. Photographs from the Nicola Erni Collection. 1930 to now. Van 10 juni tot en met 3 september, Noordbrabants Museum Den Bosch. hetnoordbrabantsmuseum.nl