Voor de dansvoorstelling Broos werkte choreografe Conny Janssen samen met musicus en multi-instrumentalist Maartje Teussink. En dat werkt goed, voor allebei: muziek geeft vleugels aan de dans – en andersom. DOOR ANNEKE VAN WOLFSWINKEL

Al jaren zorgt Conny Janssen (1958) voor haar moeder. Ze is nu negentig, en wordt steeds brozer. In die fysieke kwetsbaarheid vond Janssen de kiem voor haar dansvoorstelling Broos. Een ensemble van vijftien dansers vertelt in danstaal hoe het is, broos te zijn. Niet alleen het oude, stram en onzeker geworden lichaam legden ze onder de loep, maar ook de broosheid van jonge kinderen, van zoekende en tastende nieuwe ouders, van pubers die te lange ledematen hebben en voor het eerst verliefd worden. Ze gaan de anekdotiek voorbij, op zoek naar menselijke kwetsbaarheid, naar herkenning en ontroering.

De ervaren choreografe Conny Janssen werkte voor de tweede keer samen met componist, multi-instrumentalist en zangeres Maartje Teussink. Tijdens de repetities zat Teussink op de dansvloer, observerend, improviserend, reagerend op de choreografie in wording. En op het toneel voert ze de muziek live uit als zestiende speler. Choreograaf en componist vertellen beide hoe zij die intensieve samenwerking ervaren.

Danseres Liza Wallerbosch.

Conny Janssen: “De muziek bij een voorstelling is voor mij heel belangrijk. Daarom vind ik het prettig om tegelijk met de choreografie de muziek te ontwikkelen. Ik wil dans en muziek met elkaar vervlechten. Zo geeft de dans vleugels aan de muziek, en geeft de muziek weer vleugels aan de dans. Ik ben blij dat Maartje de muziek maakt voor dit stuk, ik wilde juist haar graag bij Broos hebben. Allereerst is het geweldig dat ze niet alleen componeert, maar ook veel verschillende instrumenten kan bespelen. Maar belangrijker vind ik dat de muziek echt uit haar ziel komt. Ze ís muziek. En helemaal bij deze voorstelling past zij heel goed. Ze heeft een grote gevoeligheid, daar zie ik ook een vorm van broosheid in. Als we in de studio repeteren met de dansers, is zij er vaak bij. Dat vind ik heerlijk, omdat we de ideeën die ontstaan in de dans en de muziek, direct kunnen uitproberen. Soms moeten we de choreografie aanpassen aan de muziek, soms andersom, dat is een organisch proces. Intensief ook, soms werk je echt op de vierkante millimeter. Maartje reageert intuïtief op wat er in de dans gebeurt, met een melodielijn, de keuze voor een bepaald instrument, en het is geweldig wanneer je voelt dat het op zijn plek valt. Haar kracht zit in haar authenticiteit. Bij de voorstellingen staat ze op het podium, en daardoor is behalve de muziek die ze maakt en de liederen die ze zingt, haar fysieke aanwezigheid ook belangrijk. Niet zomaar iedere musicus kan daar staan, het moet passen, kloppen. En als Maartje daar staat, klopt het. Ik zie haar echt als een zestiende lid van het ensemble.”

Maartje Teussink: “Muziek kan je diep raken, en als dat gebeurt gaan je zintuigen verder openstaan. Die fijngevoeligheid heeft voor mij veel met broosheid te maken. Met mijn muziek wil ik aansluiten bij datgene wat de dansers met danstaal vertellen. Daarvoor kan ik mijn songteksten gebruiken, maar ook de keuze voor instrumenten is belangrijk. Voor dit stuk gebruik ik veel piano. Er is een kleine, intieme melodielijn die een paar keer terugkomt. Eerst alleen met piano, dan met zang, met violen en uiteindelijk een orkest-arrangement: iets kleins groeit langzaam uit tot iets groters. Zo geeft de muziek ook structuur aan het stuk. Ik vind het inspirerend om met dansers te werken, omdat ritme voor hen zo essentieel is, en omdat ze vaak bijzonder muzikaal zijn. Door een duidelijke puls in mijn muziek te gebruiken ondersteun ik de dansers. En hun lichaamstaal is voor mij weer enorm inspirerend. De mooiste momenten zijn tijdens repetities, wanneer de ideeën voor de muziek direct voortkomen uit wat de dansers op de vloer doen. Tijdens optredens sta ik ook bij de dansers op het podium, waardoor er contact is en we de timing en inzetten scherp kunnen houden. Ik heb bewondering voor Conny’s energie, haar grenzeloze ideeën, haar betrokkenheid bij de dansers, en haar rijke kennis over lichaamstaal. Ik vind het bijzonder dat ze echt de tijd neemt om te zoeken naar de taal die ze wil creëren en het verhaal dat ze wil vertellen, met dans én muziek. Ze werkt er net zo lang aan tot het goed is, en weet iedereen deelgenoot te maken van dat avontuur.”

Broos, Conny Janssen Danst. Op 26 februari in Parktheater Eindhoven. Voorafgaand aan de voorstelling live interview met Conny Janssen. connyjanssendanst.nl, parktheater.nl