De media spelen een prominente rol bij de seksualisering van de samenleving. Lang voor het verschijnen van de emancipatienota van minister Plasterk stond Myrthe Hilkens al op de barricaden. “Als vrouw claim ik het recht gevrijwaard te blijven van deze overkill aan seks.”

Wat is er eigenlijk mis met censuur?

Of ik weet wat ‘zwaffelen’ is, vraagt Myrthe Hilkens.
Zwaffelen?
“Een man die een meisje met zijn lul in het gezicht slaat, dat is zwaffelen. Nee, ik wist het ook niet, kennelijk ben ik zelf ook niet helemaal bij.”

En dat terwijl ze al jarenlang internet afstruint op zoek naar nieuwe uitwassen van wat inmiddels ‘de seksualisering van de samenleving’ heet. Seks via de tv, seks via de telefoon, seks via billboardreclames, seks via internet, de opmars lijkt onstuitbaar en de grenzen van wat nog appetijtelijk is, worden in haar ogen steeds vaker en verder overschreden. Groepsverkrachtingen, seks met dieren, pedofilie, vooral op internet is alles beschikbaar. Tot en met “vrouwen die zich laten onderspuiten door dieren met een zaadproductie die vele malen hoger is dan die van een man.” Intussen gaat al 35 procent van het aantal downloads over seks.
Over de nadelige invloed van die excessieve groei op de jeugd maakt Myrthe Hilkens (Geleen, 1979) zich nu al een jaar of drie druk. In april publiceerde ze met historica Larissa Pans, journaliste Marije Lieuwens, filmmaakster Sunny Bergman en literatuurwetenschapper Stine Jensen het manifest Seks moet weer haute couture worden. De media gingen al snel met het manifest aan de haal, niet altijd tot tevredenheid van de opstellers. Tijdens Pauw & Witteman reageerde eerstgenoemde nogal meewarig op Hilkens’ stelling dat de overheid eindelijk eens moet optreden. “De overheid is er voor de lasten, niet voor de lusten”, declameerde de presentator met het zwenkende hoofd, bijgevallen door Femke Halsema (Groen Links).
Nog steeds kan Hilkens er zich over opwinden. Ze wijst erop dat de aanhangers van het libertijnse principe op andere terreinen van de lustbeleving, zoals alcohol en tabak, juist voorstanders van regulering en censuur zijn. En waarom is (zelf)censuur per definitie slecht? “Het is niet voor niks dat nieuwsredacties niet alle beelden laten zien van rampgebieden? En dat er een Kijkwijzer bestaat die films inschaalt naar leeftijdcategorieën.”
Dat Myrthe Hilkens de neiging heeft voorop te gaan in de strijd, zit in haar karakter, vertelt ze tijdens een uitgelopen lunch in een rokerig café in Amsterdam. Op de Academie voor Journalistiek was ze ook al haantje de voorste. Deugde er iets niet aan de opleiding, dan sprong ze als eerste op de barricaden. Het Haagse Malieveld was in die jaren bekend terrein.
Als muziekjournaliste stuitte ze in de hiphop, haar specialisme, op de trend van hoes and bitches. In woord en beeld fungeren vrouwen als hoeren en heksen, de door veel bling bling omringde rap-helden laten zich in tv-clips omringen door wellustige, schaars geklede vrouwen. Het breekpunt kwam bij Snoop Dogg die op Rhythm & Gangsta: The Masterpiece (2002) oproept om onder de duim te houden en te slaan. In haar recensie beperkte Hilkens zich tot de muziek. “Het was puur zelfbehoud”, zegt ze achteraf. “Ik was te kneuterig om mijn irritaties te verwoorden en er een ethisch punt van te maken.”
In diezelfde periode verscheen in Amsterdam een ontluisterend rapport over tienerprostitutie en belandde ze op feesten waar pijpwedstrijden werden gehouden.
Het waren ervaringen die bij Hilkens doorslag gaven: in het internetblad StateMagazine publiceerde ze een stuk waarin ze jongeren aansprak op de seksuele normvervaging. De eerste zinnen waren: “Heb of ben je onlangs nog ‘geploegd’? Op een meisjesveiling, of een Lollipop-party?” Voor de niet-insiders: ‘ploegen’ is slang voor seks dat meerdere jongens hebben met één meisje nadat ze haar entreegeld hebben betaald. Bij meisjesveilingen bieden mannen op gewillige (jonge) vrouwen en op Lollipop-party’s zijn tienermeisjes beschikbaar voor betaalde seks.
In reacties werd Hilkens uitgemaakt voor ‘moraalridder’ en ‘neo-puritina’, voor ‘lelijke koe’ en ‘vrouw met okselhaar’, maar er was ook bijval, zelfs uit de hiphopscene. “Rappers schreven dat ze het met me eens waren. En Raymzter bracht rond die tijd Vrouw of bitch uit dat over hetzelfde thema gaat.”
Ze verscheen in kranten en tijdschriften, vertelde haar verhaal bij Netwerk en het Elfde Uur. Haar ervaringen waren niet altijd even prettig. Zelf inmiddels redacteur van dagblad De Pers ontdekte ze dat “woorden uit hun context worden gehaald en nuanceringen worden genegeerd. Wat resteert is een uitgeklede discussie die vooral gaat over de schijntegenstelling tussen seksuele vrijheid aan de ene kant en preuts moralisme aan de andere kant. Waar het om gaat is de vraag in hoeverre de seksuele normvervaging de schuld is van de media en wat de overheid daartegen moet doen. Als vrouw claim ik het recht gevrijwaard te blijven van deze overkill aan seks.”
Behalve tegen de seksuele normvervaging verzet het manifest Seks moet weer haute couture worden zich ook tegen het door de media gemanipuleerde schoonheidsideaal dat door de plastische chirurgie nu onder ieders handbereik ligt. Hilkens: “Een meisje van 17 heeft in haar nog korte leven al 250.000 uitingen over schoonheid moeten verwerken. 250.000!” Daarnaast verzetten de opstellers zich tegen de wijze waarop vrouwen als hunkerende stoeipoezen worden neergezet. Niet alleen door rappers als Snoop Dogg, maar ook in tv-programma’s als Ranking the Stars van Paul de Leeuw. Ze vinden dat seks, net als haute couture, spannend, vreemd, ingewikkeld en divers kan en mag zijn. Maar dat is wat anders dan beelden op internet waar vrouwen zich laten onderpoepen en paarden worden gepijpt. “Tieners zijn bedreven internetters, maar zijn ze ook opgewassen tegen de overkill aan harde seks, vage figuren, obscure voorkeuren en commerciële machten die het wereldwijde web bevolken?”
Ze ontkent niet dat het klagen over zedenverwildering van alle tijden is, maar vreest dat de problematiek zo wordt weggerelativeerd. Zoals door D66-voorman Alexander Pechtold die riep dat pikante plaatjes al op de klassieke Griekse vazen te zien waren. “Net als bij Halsema’s obligate verwijzing naar de seksuele vrijheid vind ik het hilarisch dat politici hiermee wegkomen. De Volkskrant sloeg in een commentaar de spijker op de kop: het is jaren zestig jargon. Grow up, zou ik zeggen.”
Ook de media zetten in haar ogen nog te veel in op bescherming van de in de jaren zestig bevochten seksuele vrijheid. In het publieke domein mag dat beeld kloppen, privé niet, zegt Hilkens. “Voorlichting thuis en op school blijft vaak beperkt tot het technische verhaal over voorbehoedsmiddelen en soa. Terwijl het seksuele experiment in de loop der jaren is verschoven van het schoolplein naar de webcam. Daar heerst een totaal andere dynamiek.”
Onderzoeken zijn niet eenduidig, maar voor Hilkens is het duidelijk dat de seksuele overkill het gedrag van jongeren beïnvloedt. “Natuurlijk werken beelden beïnvloedend, waarom geven bedrijven anders honderden miljarden uit aan reclame? In mijn tienertijd was het geen item, maar het aantal jongeren dat aan anale seks doet, is verdubbeld. Ik geloof niet dat die toename uit eigen creativiteit voortkomt en dat zoveel jonge vrouwen opgewonden raken van anale seks. Alsof op die leeftijd het simpele op en neer gaan al niet spannend genoeg kan zijn. Zo’n stijging kan alleen door de media worden veroorzaakt.”
De voortdurende confrontatie met seks is ook geen kwestie van wegkijken, wegklikken of wegzappen. Tijdens het kijken naar een late tv-film word je geconfronteerd met de ‘0900-lekker-geil-en-pak-me-in-mijn-strakke-kontje-trend’. Op straat is het niet anders. “Dat een billboard met lingeriereclame een vrouwenlichaam laat zien, begrijp ik. Maar dat een vruchtendrank van Appelsientje in verband moet worden gebracht met dikke tieten, ontgaat me.”
Inmiddels zet ook minister Plasterk zich in zijn in oktober verschenen emancipatienota af tegen de pornoficatie en de rol van vrouw als lustobject. Kennelijk is de tijd rijp voor dit debat, concludeert Hilkens, die zich bevrijd voelt van de last op haar frêle schouders. “De minister heeft het onderwerp op de agenda gezet, wat wil ik nog meer?”
Vandaar dat ze de luwte heeft opgezocht, ook om zich te beschermen tegen het beeld van “one issue persoon”. Ze is alweer druk met een ander thema, waar ze niet meer over wil vertellen dan dat ze er wel mee op de barricaden zal klimmen. We hadden niet anders verwacht.

Myrthe Hilkens: ”Ik geloof niet dat zoveel jonge vrouwen opgewonden raken van anale seks.”
foto Mark Kuipers