Hoe vaak je als toeschouwer niet in de verleiding komt om, heel even maar, je vingers over een kunstwerk te laten glijden. Maar voor je de eerste aanstalten maakt, staat er een suppoost voor je neus die je hoofd per direct op andere gedachten brengt. Dat bordje ‘niet aanraken!’ hangt er niet voor niets hoor!
Het museale verantwoordelijkheidsgevoel gaat vaak veel verder dan dat van de kunstenaar. Laurie Parsons bijvoorbeeld reageerde nogal flegmatiek bij het opbouwen van Out of Storage toen bleek dat er na een vorige expositie een onderdeel van haar werk Stuff kwijt bleek te zijn. Dat was niet echt een probleem, ze had toch al meer afstand genomen van haar werk omdat ze inmiddels gestopt is als kunstenaar.
Zo’n weldadige zelfrelativering kom je niet zo vaak tegen in een métier waar mensen de neiging hebben zichzelf net iets belangrijker te vinden dan hun werk rechtvaardigt. Parsons zal het dan ook niet erg hebben gevonden dat bezoekers gaandeweg de tentoonstelling elementen aan haar werk hebben toegevoegd. Second stuff, als het ware.
Vivian van Saaze en Renée van de Vall maakten van Out of Storage een onderzoeksproject met studenten cultuur-en maatschappijwetenschappen aan de Universiteit van Maastricht. “Het voelt als een cadeau dat we dit werk nu eindelijk een keer in Maastricht zelf kunnen doen”, zeg Van Saaze. Twee jaar geleden promoveerde ze op de presentatie en conservering van installatiewerken, nu maakt ze de presentatie in de Timmerfabriek tot een case study die de toeschouwers duidelijk moet maken dat er voor en achter de schermen heel wat moet gebeuren voordat zo’n expositie er daadwerkelijk stáát.
Dat deden Van Saaze en Van de Vall samen met drie studenten aan de hand van een route waar het publiek bij zes kunstwerken wordt gekieteld om na te denken over conserveringskwesties. ‘Hoe maak je dit schoon?’ luidt de vraag bij Miroir van Philippe Meste. Van Saaze: “En dan moet je weten dat het spermavlekken zijn die op de spiegel zitten, anders gaat zo’n werk helemaal aan je voorbij.” Stel je voor dat zo’n spiegel breekt bij het transport. Vervanging is geen probleem, maar wei zorgt voor het sperma? De kunstenaar of een van de mensen die helpt met opbouwen? En hoe krijg je de vlekken er weer in het oorspronkelijke patroon erop?
In Centre Pompidou in Metz is het op vernuftige wijze mogelijk gemaakt om kunstwerken met dan wel zonder verklarend teksten te ondergaan. Maar de meeste hedendaagse kunst kan niet zonder context. Vandaar de bordjes ernaast met tekst en uitleg, maar klopt die wel altijd? Bij Tributes to Kusama: Me Constellation van Jessica Diamond staat dat het een muurschildering is. ‘Geloof je die tekst?’ vraagt Van Saaze letterlijk aan het Out of Storage-publiek. Met reden. In de Timmerfabriek mocht niet op de wanden worden geschilderd, de bakstenen muren waren daar trouwens ook niet voor geschikt. Dus kwam er een voorzetwand waar Diamonds werk op werd aangebracht.
Of Diamonds er tevreden mee was, vroeg Van Saaze haar via de mail, en stuurde een foto mee. Moeilijk te zeggen van afstand, antwoordde de kunstenares vanuit New York, maar “deze weergave van het beeld lijkt me correct en geslaagd.”
