Na jarenlange verwaarlozing krijgt de voormalige Nedinscofabriek in Venlo eindelijk een bestemming. De stad haalt opgelucht adem nu het rijksmonument opgeknapt wordt, maar wat te doen met al die ruimte? “Woonwenz maakt er een sprookje van: Nedinsco was lelijk en oud, en wij gaan het weer mooi maken.”
Op de vergadertafel van woningvereniging Woonwenz liggen artist impressions van het toekomstige Nedinsco. Enkele jaren geleden nam Woonwenz het uit 1921 stammende industriële complex voor 1 euro over van de stad, en steekt nu achttien miljoen euro in restauratie en herontwikkeling van de door een Bauhaus-epigoon ontworpen fabriek. De 3D-beelden van het Eindhovense architectenbureau Diederendirrix beloven een hagelwitte en opgepoetste versie van een gebouw dat Venlonaren vooral kennen als een verpauperde, bijna slooprijpe gribus aan de boorden van de Maas.
Na jarenlange verwaarlozing krijgt Nedinsco, een voormalig onderdeel van optiek- en wapenfabrikant Carl Zeiss, een tweede leven. Er komen sociale huurwoningen en gemeentelijke kantoren, in de dominante toren is nog plek voor een commerciële partij. Meest ambitieuze onderdeel is een ‘mediahuis’, te vestigen in onder meer de glazen machinehal. Omroep Venlo heeft inmiddels getekend, de gesprekken met L1 en Mediagroep Limburg zijn naar verluidt in volle gang. Directeur Frank van Engelen van Woonwenz: “We zijn blij dat de we dit monument in oude glorie kunnen herstellen, maar behoud is niet voldoende. Bij industrieel erfgoed is het zaak een functie te vinden die recht doet aan de architectuur en de geschiedenis van het gebouw.” Volgens Van Engelen past een mediacluster goed bij de uitstraling van het gebouw. “Het vele glas sluit aan bij de openheid waar journalistiek naar streeft. Bovendien willen we het gebouw een functie geven met eenzelfde hoogwaardige en moderne uitstraling als de technologische industrie die er destijds gevestigd was.”
Nedinsco is niet het eerste cultureel erfgoed dat door Woonwenz wordt aangepakt. Een algemene visie of beleid voor de aanpak van dit soort monumenten, is er echter niet. Van Engelen: “Onze kernfunctie is wonen. Maar Venlo heeft al zo weinig monumenten, vandaar dat we soms erfgoed onder onze hoede nemen. Met Nedinsco hopen we de levendigheid in dat deel van de stad bevorderen. Voor ons is dit geen project op zich. We zijn met de ontwikkeling van de hele Maaswaard bezig.”
Hoewel stad én Woonwenz in eerste instantie een meer publieke functie – een museum, een casino, een bioscoop of een poppodium – voor ogen stond, sneuvelden die plannen gaandeweg. Niet haalbaar, want te duur of te onpraktisch. Van Engelen: “En je verschuift het probleem. We kunnen de bibliotheek wel hierheen halen, maar dan heb je in de binnenstad een groot gebouw leegstaan. Bovendien wilden we de transparantie van de Bauhaus-architectuur in ere houden. Met een bioscoop of een poppodium ben je gedwongen om alles dicht te maken.” Hij laat zijn oog vallen op de artist impressions die voor hem liggen. “Het wordt een geheel nieuw gebouw, in een nieuwe setting.”
Tot zover de visie van de eigenaar, maar wat vind de stad? Gemeenteraadslid Henk Brauer is bestuurslid van Goed Industrieel Erfgoed Venlo: “Ik gedoog de nieuwe plannen, want ik ben al lang blij dat Nedinsco behouden blijft. Woonwenz speelt een positieve rol in het behoud van cultureel erfgoed, maar het probleem is dat er in Venlo geen goed beleid is voor de omgang met historie. In de nieuwe cultuurnota komt industrieel erfgoed niet eens voor. Venlo is vooral bezig met vernieuwing, de geschiedenis wordt vaak vergeten. Nedinsco was een fabriek waar periscopen, seinlampen en afstandsmeters werden ontwikkeld, destijds hoogwaardige technologie. Laat de nieuwe functie naar dat verleden verwijzen. Dan heb je namelijk ook nog een parallel naar het heden. Venlo staat landelijk tweede op het gebied van kennisindustrie en vijfde als het gaat om maakindustrie. Een mediahuis past, gezien de link met de instrumenten voor communicatie, wel in dat beeld maar appartementen en gemeentekantoren hebben er niks mee te maken.”
Als cultureel ondernemer in de ‘creatieve wijk’ Q4 heeft Marcel Tabbers het debat over de invulling van het complex van nabij gevolgd. “Nedinsco blijft behouden, maar op een manier die niet interessant is voor de stad. Had je er een openbare en spannende functie aan gegeven, dan had die oude fabriek een landmark voor Venlo kunnen zijn. Het plan dat er nu ligt, is een gemiste kans. Er is niet gewerkt vanuit een duidelijke visie, maar vanuit een oplossing voor een probleem. Ik zeg niet dat het gemakkelijk is om zo’n gebouw te ontwikkelen – het is groot, duur en vervallen – maar ik geloof zeker dat er andere mogelijkheden waren geweest. Het was fout van de gemeente om het gebouw aan Woonwenz over te dragen. Dan weet je immers zeker dat er huurwoningen in zullen komen. Een andere partij, bijvoorbeeld de stichting Boei, had wellicht een beter plan gehad.”
Architect Jan Hermkes studeerde in 1993 af met een plan voor Nedinsco. “Eigenlijk is Woonwenz de enige partij die dit soort gebouwen financieel gezien kán ontwikkelen. Ik ben dan ook blij dat de vorige directeur Arnold van Hooff zijn verantwoordelijkheid heeft genomen om Nedinsco te redden. De vraag die echter te weinig is bediscussieerd, is: wát wil je precies bewaren? Mijns inziens is dat de geschiedenis van het gebouw: het verhaal van een Duitse oorlogsindustrie in het hart van de Venlose samenleving. Woonwenz maakt er een sprookje van: Nedinsco was lelijk en oud en wij gaan het weer mooi maken. Begrijpelijk hoor, maar waarom zou het uitgangspunt esthetisch moeten zijn? Het verleden hoeft wat mij betreft niet verhuld te worden. Laat de waarheid maar zien. In Berlijn is onlangs een stuk muur teruggeplaatst. Daarmee laat je zien: dit is gebeurd, dit is wie we waren en wat ons gevormd heeft. Nedinsco zou ook zo’n betekenis kunnen hebben.”
Kastelein Louis Klaassen is lid van de ondernemersvereniging Venlostad: “Het complex ligt er al jaren als grof vuil bij, dus ik ben blij dat er eindelijk iets mee gedaan wordt. De keuze voor Omroep Venlo en gemeentekantoren vind ik prima, dat zijn tenminste maatschappelijke functies. Maar of het geheel iets toevoegt aan de aantrekkingskracht van de stad…? Het ziet er hooguit wat opgeruimder uit als je Venlo binnenrijdt. Het is goed dat er geïnvesteerd wordt in het behoud van erfgoed, maar er is geen enkele visie. Zo worden er momenteel aan de Maas zoveel joekels van gebouwen neergezet, dat je Nedinsco straks niet eens meer ziet liggen. Iedereen praat over een geweldig landmark, maar zo geweldig is het nou ook weer niet. Cultureel erfgoed kan een trekker zijn, maar dan moet je er wel écht iets bijzonders van maken. Met Nedinsco winnen we het niet van andere steden.”
Peter Keijsers is grondlegger van de Nedinsco-pagina op Wikipedia: “Nedinsco is een herkenningspunt in Venlo, dat bovendien symbool staat voor onze band met Duitsland. Of een monument die geschiedenis moet tonen, weet ik niet. Het moet in ieder geval in oude glorie hersteld worden en een trekpleister voor bezoekers zijn. Wat mij betreft was Nedinsco daarom een ideale locatie voor Made in Venlo, een inmiddels verouderd plan voor een cultuurcluster met een poppodium, een theater en een filmhuis. Waarom zou je iets nieuws bouwen, als er een mooi, historisch pand leeg staat? Bovendien was Nedinsco dan toegankelijk geweest voor bezoekers. Toch ben ik blij met de functionele invulling waar nu voor gekozen is. Het wordt weer een mooi gebouw en dankzij het vele glas kun je als voorbijganger toch naar binnen kijken. Alleen die gemeentekantoren op de begane grond, die vind ik een beetje twijfelachtig.”
Begin juli gingen de eerste bouwwerkzaamheden voor de restauratie van start. Het herstel van het betonnen skelet is inmiddels in volle gang. Naar verwachting wordt eind 2012 het hele complex opgeleverd.
