AMSTERDAM
The Alchemical Wedding. Biefstukken, kiezelstenen, ijzeren sloten: bij de Tsjechische surrealist en meesteranimator Jan Švankmajer (Praag, 1934) kan alles tot leven komen. Hij maakt films vol obsessie, lust, horror en erotiek, met machtsmisbruik als onderstroom. EYE presenteert zijn eerste solo-expositie in Nederland. T/m 3 maart. eyefilm.nl

Gauguin & Laval op Martinique. Paul Gauguin bracht in 1887 samen met zijn kunstenaarsvriend Charles Laval vier maanden op het eiland Martinique door, op zoek naar nieuwe inspiratie, weg van het – in hun ogen – te moderne en verdorven Parijs. T/m 13 januari in het Van Gogh Museum. vangoghmuseum.nl

Spirits of the Soil. Serie monumentale schilderijen van Raqel van Haver (1989, Bogotá) die hun oorsprong vinden in een reis van haar naar Nigeria waar zij vriendschap sloot met teenagers en straatkinderen. T/m 7 april in het Stedelijk. stedelijk.nl

Echte luxe…. Niet eerder getoonde aanwinsten van het Stedelijk uit de afgelopen zes jaar, met o.a. een zaalvullende installatie van Erik van Lieshout en een video-installatie van Arthur Jafa. T/m 3 maart in het Stedelijk. stedelijk.nl

ANTWERPEN
Congo. Jo Van Severen, vader van galeriehouder Raf woonde van 1953 tot 1963 in Congo en kocht hier zijn eerste kunstwerken. De expositie toont een honderdtal werken uit de sindsdien opgebouwde verzameling. Van 30 november tot 3 februari in Galerie Raf Van Severen. Tot 3 februari in Galerie Raf Van Severen. rafvanseveren.com

BERLIJN
Unseen Westeros. World of Thrones fans kunnen hun hart ophalen in een expositie die tachtig nieuwe scènes uit het spel in een tweehonderd jaar oude industriële hal ensceneert. Van 23 t/m 27 januari in het Umspannwerk. unseen-westeros.com

BREMEN
Hans Christian Andersen. Bekend werd Andersen – al toen hij nog leefde – door zijn sprookjes, onder andere De nieuwe kleren van de keizer en De prinses op de erwt. Minder bekend is zijn beeldend werk, van tekening tot papierknipkunst. T/m 24 februari in de Kunsthalle. kunsthalle-bremen.de

DEN HAAG
Poetry in Motion. Werk van Shirin Neshat (1957) dat het spanningsveld tussen haar roots en de westerse cultuur en de rollen van man en vrouw verkent. De Foto- en filmkunstenaar Shirin Neshat (1957) is opgegroeid in Iran en vertrok op haar 17e naar Los Angeles. Tot 17 februari in het Gemeentemuseum. gemeentemuseum.nl

Femmes Fatales. Hoe vrouwen hun plek in de (vroeger) door mannen gedomineerde modebranche opeisten, welke visies zij ontwikkelden en hoe zij in hun ontwerpen feministische ideeën ventileerden. Vanaf 17 november t/m 24 maart in het Gemeentemuseum. gemeentemuseum.nl

Expressionisme en devotie. Lang voordat in de westerse wereld spirituele en esoterische stromingen als new age en mindfulness populair worden, combineerde Alexej von Jawlensky (1864-1941) het beste uit verschillende religieuze stromingen. De van oorsprong Russische kunstenaar ontwikkelde zich in München tot één van de belangrijkste Duitse expressionisten. T/m 27 januari in het Gemeentemuseum. gemeentemuseum.nl

FRANKFURT
Cady Noland. Unieke soloshow van Cady Noland die kenmerken van de actuele mentaliteit van de (Amerikaanse) samenleving weergeeft: agressie, onverschilligheid, intolerantie en het recht van de sterkste. T/m 31 maart 2019 in het Museum für Moderne Kunst. mmk.art

Von Angesicht zu Angesicht. Herontdekking van het werk van de Duitse schilderes Lotte Laserstein (1898-1993) die vooral actief was tijdens de Weimarrepubliek en 1937 naar Zweden vluchtte. T/m 17 maart in het Städel Museum. staedelmuseum.de

Wildnis. De wildernis als motief in de kunst: laatste toevluchtsoord, plek van oerse ontmoeting tussen dier en mens of droom van een onbevolkte wereld. Tot 3 februari in Schirn. schirn.de

Frank Stella, The Grand Armada (IRS, No. 6, 1X), 1989. Te zien in Schirn Frankfurt.
Fondation Beyeler, Riehen/Basel, Sammlung Beyeler, © VG Bild-Kunst, Bonn 2018. foto
Robert Bayer

HAARLEM
Frans Hals en de modernen. Over de invloed van Frans Hals op een generatie kunstenaars die hem tweehonderd jaar na zijn dood herontdekte als modern idool. Bij zijn bewonderaars hoorden onder andere Édouard Manet, Max Liebermann en Vincent van Gogh. T/m 24 februari in het Frans Hals Museum. franshalsmuseum.nl

KOPENHAGEN
Manen / The Moon. Over de aantrekkingskracht die de maan op ons mensen uitoefent, weergegeven over de eeuwen heen in de schone kunsten. Van Galileo’s maankaart tot Norman Fosters ontwerp voor 3d-geprinte woningen op de maan. T/m 20 januari in het Louisiana Museum of Modern Art. louisiana.dk

LONDEN
The Art of Making Buildings. Aan de hand van zestien projecten ontsluit de tentoonstelling het oeuvre van de Italiaanse architect Renzo Piano (Genua, 1937). Hij ontwierp onder andere, in samenwerking met Peter Rice, het Centre Pompidou in Parijs. T/m 20 januari in de Royal Academy of Arts. royalacademy.org.uk

Edward Burne-Jones. De Britse kunstenaar Eward Burne-Jones (1833-1898) wordt bij Prerafaëlieten gerekend, een groep Engelse kunstenaars van het Victoriaanse tijdperk die zich afzetten tegen de academische kunst. Burne-Jones maakte schilderijen, sieraden, tapijten en gebrandschilderd glas. T/m 24 februari in Tate Britain. tate.org.uk

Anni Albers. Groot retrospectief van Anni Albers (1899-1994). De in Berlijn geboren kunstenares studeerde in het Bauhaus waar zij specialiseerde in het weven van abstracte patronen. In 1933 emigreerde Albers naar de VS en maakte vanuit hier regelmatig reizen naar Centraal en Zuid-Amerika en deed hier veel inspiratie op uit inheemse culturen. T/m 27 januari in Tate Modern. tate.org.uk

METZ
Peindre la nuit. De waarneming en weergaven van de nacht in de moderne en actuele schilderkunst. T/m 15 april in het Centre Pompidou-Metz. centrecompidou-metz.fr

MILAAN
Carlo Carrà. Overzichtstentoonstelling van het werk van de Italiaanse schilder Carlo Carrà (1881-1966), mede-grondlegger van het futurisme. Tot 3 februari in Palazzo Reale. palazzorealemilano.it

MÜNCHEN
Für alle Lieben in der Welt. Retrospectief met meer dan tweehonderd werken van Jörg Immendorff (1945-2007). Hij was student van Joseph Beuys aan de academie in Düsseldorf en reageerde in zijn meeste werken op de politieke en maatschappelijke situatie in Duitsland. T/m 27 januari in het Haus der Kunst. hausderkunst.de

PARIJS
Vanity, Identity, Sexuality. De Britse kunstenaar Grayson Perry heeft een naam gemaakt met zijn keramische werken met daarop o.a. handgeschreven teksten, fotografie en uitgesproken glazuren. T/m 3 februari in Monnaie de Paris. monnaiedeparis.fr

ROME
La strada. Dove si crea il mondo. Een tentoonstelling in acht hoofdstukken met bijdragen van meer dan 140 architecten, designers, fotografen en kunstenaars over de straat als spiegel en “manifest” van de moderne wereld. T/m 28 april in MAXXI. maxxi.art

ROTTERDAM
Pure Rubens. Grote overzichtstentoonstelling van de olieverfschetsen van Peter Paul Rubens. Conservator Friso Lammertse: “Werkelijk alles lukte Rubens. En dat is aan zijn olieverfschetsen ontzettend goed te zien.” T/m 13 januari in Museum Boijmans van Beuningen. boijmans.nl

Speculatief Design Archief. Met een tijdelijk archief speculeert Het Nieuwe Instituut op een archief van het Nederlandse design en digitale cultuur. Een geheugen van het Nederlandse ontwerp. Wie zal wat voor de toekomst gaan bewaren? Waarom en hoe? T/m 10 maart in het Nieuwe Instituut. hetnieuweinstituut.nl

Dit is Cas. Vintage fotografie van Cas Oorthuys (1908-1975), een Amsterdamse fotograaf, optimist en wereldreiziger die altijd op vierkant formaat van 6 x 6 cm werkte. T/m 13 januari in het Nederlands Fotomuseum. nederlandsfotomuseum.nl


Dit artikel is onderdeel van &PAPER en valt buiten de verantwoordelijkheid van de ZOUT hoofdredactie.