De woelige levenswandel van Pablo Picasso vormt de leidraad van een nieuwe voorstelling van Scapino Ballet. Schrit_tmacher, het Euregionale dansfestival opent ermee in Heerlen. Bij de opening in Aken is voor minder spektakel gekozen.

De gecompliceerde kunstenaar Pablo Picasso versleet vrienden en vrouwen als washandjes, en niet zelden eindigden zijn gekoesterde muzen na verloop van tijd als verknipte tronies op het doek. Nergens in de schilderkunst wordt de houdbaarheidsdatum van louter seksuele aantrekkingskracht wreder neergezet als in zijn kubistische vrouwenportretten. Maar dit aspect van Picasso’s leven laat choreograaf Marcos Morau in zijn voorstelling Pablo links liggen.

De choreograaf, die in korte tijd grote prijzen won zoals de National Dance Award van het Spaanse Ministerie van Cultuur, richt zich vooral op de historische context van Picasso’s biografie. We zien dus het verscheurde Spaanse koninkrijk tuimelen in de aanloop naar de burgeroorlog en de opkomst van generalísimo Franco die tot 1978 met ijzeren hand de Spaanse Staat regeerde. Net als kunstbroeders Dali en Lorca moest Picasso met lede ogen toezien hoe Spanje verviel tot een fascistische en katholieke dictatuur.
Het stuk is losjes gebaseerd op een eerdere choreografie van het Catalaanse wonderkind Marcos Morau: Los Pájaros Muertos, wat zoveel betekent als dode vogels. Hij refereert met deze titel aan Picasso’s ballingschap in Parijs en andere klappen die de kunstenaar in zijn lange leven moest incasseren. Morau vertaalt dit in een reeks tableaux vivants die hij tijdens de voorstelling als een kralenketting aan elkaar rijgt. De combinatie van historische kostuums, filmische enscenering en Spaanse hymnes zorgen voor een waar spektakel. Dat Morau een voorliefde heeft voor tragiek en drama, wordt duidelijk als tijdens het stuk een rouwstoet, compleet met wagen, het toneel opkomt. Veel tijd om te treuren krijgt de toeschouwer niet want Pablo wordt gedanst door het voltallig Scapino ensemble. Het is dus dringen op de bühne met ruim twintig dansers. Voeg daarbij de live muziek van het 24-koppige orkest Sinfonia Rotterdam, en je bent die verpieterde vogels snel vergeten.
Het is de 22e aflevering van Schrit_tmacher. Met gezelschappen uit Italië, Israël, Taiwan, Canada, Nieuw-Zeeland, Zwitserland, Algerije, Spanje en Groot-Brittannië is de wereld binnen handbereik. Opent Heerlen met Picasso, over de grens, in het 19e eeuwse industrieel kasteel van Stahlbau Strang in Aken, maakt men een andere keuze voor de openingsdans. Hier geen opulent spektakelballet als start van het festival maar de eclectische dans van Kibbutz dance company uit Israël. Op de duistere baslijnen van Nine Inch Nails en Massive Attack ontvouwt zich een aangrijpende voorstelling, waarbij dansers in paren over het toneel tollen en rollen. De enscenering is sober, de zeggingskracht van dansende lijven vormt het brandpunt van de voorstelling. De gietijzeren skeletbouw leent zich beter voor experimentele voorstellingen volgens Rick Takvorian, de artistiek leider van Schritt_macher. Toch wil hij met schrit_tmacher expliciet beide bloedgroepen bedienen: avant-garde producties die vooral voer zijn voor insiders, maar ook dansstukken die een breed publiek in beweging brengen.
Juist die kruisbestuiving maakt schrit_tmacher met vorig jaar ruim 14.500 bezoekers, een van de best bezochte  dansfestivals in de Benelux. “We proberen ieder jaar weer nieuwe wegen in te slaan om het mooiste moderne dansaanbod uit alle windstreken op ons podium te krijgen. En we kunnen gelukkig steunen op een trouw publiek dat maar blijft groeien.” Dat schrit_tmachers slogan ‘crossing borders’ letterlijk moet worden opgevat, bewijst het recente succes van Nederlandse dans bij onze oosterburen. Zo is het festival voor nationale dansgezelschappen zoals het Nederlands Dans Theater en Scapino een springplank naar de Duitse theaters. Heerlen en Aken zijn niet alleen geografisch grenssteden, tijdens schrit_tmacher ontstaan er kruisbestuivingen die verder reiken dan de regio.
Dit jaar doet SCHUNCK ook een duit in het zakje en stelt in de vitrines van haar Heerlense Glaspaleis de knotsgekke Picasso-sweater van Walter Van Beirendonck centraal. Van Beirendonck, niet vies van een visueel grapje, maakte voor zijn herencollectie een serie uitzinnige truien op basis van Picasso’s schilderij Femme à La Resille. De dame in kwestie, door het Spaanse schilderbeest gestrikt in een visnet, tuurt ons enigszins onnozel aan. Niet wetende dat ook zij binnenkort zal eindigen op zijn doeken als een hoekige heks in venijnige streken verf. Maar Walter draait de vertelling om: het zijn immers de brede mannenschouders die het treurige lot van dit wicht moeten dragen. Een passend einde voor een versleten muze.

schrit_tmacher just dance! festival. Opening Heerlen op 7 maart met Pablo van Scapino Ballet Rotterdam. De Duitse opening is op 10 maart in Fabrik Stahlbau Strang door het Israëlische gezelschap Kibbuts. De Picasso sweater van Walter Van Beirendonck is vanaf 7 maart te zien bij SCHUNCK in Heerlen. parkstadlimburgtheaters.nl of schrittmacherfestival.de