Een van mijn meer onschuldige afwijkingen is dat ik krantenfoto’s uitknip. Op 9 april was het een foto van de begrafenis in Bloemfontein van de vermoorde witman Eugène Terre ’Blanche. Terwijl de kist voorbijkomt, houden honderden aanwezigen hun rechterarm omhoog. Niet als fascistengroet, ze steken pocketcamera of gsm de lucht in om een foto te maken van de kist. Onlangs zag ik hetzelfde toen koningin Beatrix de Passiespelen in Tegelen bezocht. Honderden cameraatjes boven de hoofden, klik-klik-klik. Niets gezien; gelukkig hebben we de foto’s nog.
In Rome zag ik laatst honderden Italiaanse schoolkinderen op de Campodoglio, getooid met felgekleurde petjes. Ook hier: cameraatjes boven het hoofd, klik-klik-klik. Dit heeft Walter Benjamin in zijn stoutste dromen over de mechanische reproductie van kunst niet durven dromen. De kids slaan de beelden van de culturele heiligdommen op in hun externe geheugen – de camera. Thuis vertellen ze erover tegen hun ouders, die hun intern geheugen – de herinnering – aanklikken om beelden op te roepen uit hún jeugd. Cultuuroverdracht.
Rijksmuseum-directeur Wim Pijbes wil vanaf 2013 twee miljoen bezoekers per jaar trekken, onder wie 200.000 kinderen. Ieder kind moet tijdens zijn basisschooltijd minstens één keer naar het Rijksmuseum. Cultuuroverdracht. In andere landen is zoiets gewoon, bij Nederlandse kinderen verschijnen beelden op mijn netvlies van door chips en prikdrankjes overvoerde afkooptrips naar Plopsaland en Eurodisney.
Het enige dat me is bijgebleven van de jongste Kunsttour in Maastricht is iets wat ik al kende: de overslaghal in Landbouwbelang, het plaatselijke krakersbolwerk. De majestueuze, 20.000 kubieke meter grote ruimte was leeg, op de grond stond een bord met de tekst ‘de kunst van het weglaten.’ Ik moest denken aan Guido Wevers, leidsman van Maastricht Culturele hoofdstad 2018, die in dit nummer een deel van zijn nog gesluierde plannen toelicht. Zo wil hij binnenkort een euregionale architectuurwedstrijd uitschrijven. Een mooie opdracht zou zijn: maak een ontwerp van het gebied Landbouwbelang-Sappi met behoud van de bestaande complexen. Niet slopen, maar herbestemmen, dat waterfront. Inclusief de kranen en de docks. Ook hier biedt de crisis een kans tot herbezinning.
Op dit moment heeft u het zestig pagina’s dikke ZL-zomernummer in handen, met een mini-special over de (on)wenselijkheid van een cordon sanitaire rond Geert Wilders’ PVV. Niet toevallig is dat een club die cultuur als doelwit van bezuinigingen heeft uitgeroepen, als zijnde een verzamelplek van linkse hobby’s. We vroegen een aantal professionals of er ook inhoudelijke redenen tot bezuinigingen zijn. Mijn persoonlijke tip: schrap dat malle Nationaal Historisch Museum in Arnhem.
Ten slotte, deze Zuiderlucht is ook geschikt als vakantiebagage. Zo leest u hoe pal naast de Route du Soleil bij Metz een dependance van Centre Pompidou is verrezen: een meer dan interessante pitstop. Een andere bijdrage aan het vakantiegevoel leveren de traditionele Zomerluchtige Zomerverhalen, waarin – ik waarschuw maar vast – een onzer columnisten met een Moorse bediende aan de hand (en zijn vriendin op gepaste afstand) door een Sahara-nederzetting schrijdt.
Meer verklap ik hier niet. Lees maar. Fijne vakantie. Ci vediamo.