Staatssecretaris Halbe Zijlstra heeft de meest ingrijpende bezuinigingsoperatie in de geschiedenis van het Nederlandse cultuurstelsel in voorbereiding. Het zullen geen halbe maatregelen zijn, heet dat in de boezem van de Raad voor Cultuur (zie elders in deze uitgave). Op 10 juni zal duidelijk worden welke consequenties zijn plannen hebben voor bijvoorbeeld het Limburgs Symfonie Orkest. Niet alleen de visitatiecommissie toonde zich kritisch over het orkest, ook de Raad voor Cultuur kraakt harde noten.

Chef-dirigent Ed Spanjaard van het LSO noemt de intenties van Zijlstra “angstaanjagend”. Op de regionale televisiezender L1 riep hij het volk op om massaal naar de Mahler-concerten te komen, eind vorige maand. Als Zijlstra ziet dat er lange rijen voor de theaters staan, dan bindt hij wel in, was zijn suggestie. Hoe naïef kun je zijn?

LSO-directeur Henri Broeren hoopt dat Limburg massaal in opstand komt mocht het orkest als zelfstandige eenheid ophouden te bestaan. Onder anderen André Rieu zou een volksopstand moeten mobiliseren tegen dat onzalige plan. Waarmee Broeren onbedoeld het probleem van het LSO omcirkelt: waar Rieu er wél in slaagt een breed publiek aan te spreken, wordt zijn orkest verweten voor een (te) kleine groep ingewijden op te treden. Trouwens, wie het volk écht in beweging wil krijgen, moet met Pasen meubels gaan verkopen of de stad opfleuren met beschilderde olifanten, zoals in Heerlen.

In de jaren vijftig, zo kunt u in deze Zuiderlucht lezen, hoefde er geen olifant aan te pas te komen om 80.000 bezoekers in een zomer naar het Openluchttheater in Valkenburg te trekken. Toen liep men massaal uit voor een opera. In 1970, zo ontdekte Leon Verdonschot tijdens zijn recente bedevaart naar het Burgemeester Damenpark in Geleen, toen daar de eerste editie van Pinkpop werd gevierd, kon je nog handtekeningen scoren aan het podium. Kom daar nu eens om. Zelfs organisator Jan Smeets werd enkele jaren geleden op zijn eigen festival de toegang tot het hoofdpodium geweigerd. Reden: “iedereen wel kan beweren dat hij Jan Smeets is” – de man overigens die de Amerikaanse band Eels in 1996, een jaar na het grandioze debuut Beautiful Freak, naar Limburg haalde. Deze maand doen Mark E. Everett en zijn maatjes tijdens hun wereltournee Heerlen aan.

Het wordt zomer, dat kan zelfs de staatssecretaris niet tegenhouden. U leest het af aan de Zuideruchtige Zomerverhalen, inmiddels een jaarlijkse traditie in dit blad. Ook elders in dit zomernummer zoeken we de buitenlucht op. Zo beschrijft Duncan Liefferink de net afgeronde herinrichting van het beeldenbos in Odapark (Venray) en legt Annette Embrechts uit waarom locatietheater vooral in Nederland zo’n succes is. Annemarie Staaks gaat op zoek naar de achtergronden van dat curieuze idee om een Limburgse filmindustrie van de grond te tillen – terwijl de nationale cinema al zo’n armzalige en naar binnen gekeerde indruk maakt.

De Japanse accordeonist Mie Miki verovert de wereld met het spelen van klassieke stukken, en heeft daarvoor – of all places – Landgraaf, waar we haar portretteerden, uitgezocht als uitvalsbasis. Even verderop in het heuvelland, bij kasteel Wijlre, ligt het Hedge House waar kasteelheer en kunstverzamelaar Jo Eyck behalve kippen en tuingereedschap ook zijn collectie hedendaagse kunst heeft ondergebracht. Net voor het zomerreces stelde de provincie Limburg het Bonnefantenmuseum in de gelegenheid zich te ontfermen over de collectie. Ter compensatie van de door de inbreng van de PVV gesneefde uitbreiding van het Maastrichtse museum, zullen we maar zeggen.

Idee: laat bij de officiële overdracht van het Hedge House in die prachtige kasteeltuin het LSO optreden, met Halbe Zijlstra en Laurence Stassen hand in hand op de eerste rij.