(re)design

Oktober 2015. ‘Het eerste design museum van Nederland staat in Kerkrade … en waarom niet?’ schrijft design journalist Jeroen Junte in de Volkskrant over Cube. Een museum met spraakmakende tentoonstellingen, waar ontwerptalent in designlabs met bezoekers samenwerkt en als matchmaker tussen ontwerpveld en bedrijfsleven optreedt. Oktober 2020. ‘Nederland verliest een eigenzinnig designmuseum met een scherp signatuur’, schrijft diezelfde Jeroen Junte. Wereldwijd onderschrijven velen complimenteus naar Cube zijn mening.

Cube zal sluiten op 24 januari 2021. Een hard gelag voor alle medewerkers die in slechts vijf jaar tijd dit museum (inter)nationaal op de kaart hebben gezet en nu hun baan verliezen. De Limburgse voedingsbodem bleek helaas te schraal voor Cube. Bezoekersaantallen en bijdragen van overheden, kennisinstellingen en innovatieve bedrijven en organisaties dekten de begroting niet. Gelukkig was de Provincie Limburg overtuigd van nut en noodzaak van Cube. Nu corona voor langere termijn brede steun voor de culturele sector vraagt valt helaas maar begrijpelijk die noodzakelijke financiële levenslijn weg.   

De speculatieve blik bleek vanuit de oostelijke Mijnstreek moeilijk in de Limburgse samenleving te verankeren.

Cube heeft in eigen regio altijd geworsteld met de vooringenomen beeldvorming bij de woorden ‘design’ en ‘museum’. Cube richt zich niet op kunstzinnig design maar op ontwerp dat ingaat op een duurzame relatie tussen mens en aarde. Kunst wordt echter veel meer gewaardeerd. We misten daarmee een reden voor bezoekers om naar Kerkrade te reizen en een grondslag voor overheden en partners om ons financieel te steunen. Vanuit onze museale status en nationale uniciteit kozen we om ook in naam een museum te zijn, anders dan bij zusterinstelling Continium. Onze presentaties kenmerkten zich vanwege relevantie echter vanuit een actuele en speculatieve blik en niet een historisch perspectief. Ook dat bleek vanuit de oostelijke Mijnstreek moeilijk in de Limburgse samenleving te verankeren en nationale erkenning was er alleen in woord, niet in daad. Toch zouden we met de wetenschap van nu Cube niet anders hebben geprogrammeerd. Alle exposities waren relevant, spraakmakend en kregen goede kritieken. Wel zouden de woorden ‘design’ en ‘museum’ niet meer in de naam staan.

Nu Cube sluit en we in Kerkrade verdergaan als één instelling liggen er echter nieuwe kansen. Het gedachtengoed van Cube gebruiken we om ontwerpkracht permanent te duiden. Ontwerp en vormgeving als prominente verbinder tussen de aarde en haar grondstoffen en de mens en zijn intelligentie, in exposities voor het grote publiek van Continium. Zo ontpopt Cube zich binnenkort wellicht in een nieuwe gedaante. 

HANS GUBBELS