Harry Piekema speelde dit jaar een extreemrechtse politicus in de theaterversie van de Deense successerie Borgen. Hij moest openen met een monoloog over een gehaktbal. Dat was slikken. Want wie kent hem niet als filiaalchef in de spotjes van Albert Heijn? Was dat niet al te kluchtig? “Ik zag ook de uitdaging: er iets heel serieus van maken.” door Paul van der Steen
Het is precies wat Piekema (57) zo aantrekt in zijn vak. In het diepe springen. Steeds weer nieuwe lagen van zichzelf aanboren. Zijn publiek wil hij op een zelfde manier prikkelen. Piekema’s nieuwe voorstelling Man wil trap op met lampje schiet alle kanten op. Hij speelt, zingt en danst. “Met behulp van een choreograaf heb ik de lindyhop aangeleerd. Na een vrolijk meezingliedje een beklemmende monoloog van een pedofiel voor een rechtbank brengen. Dat vind ik heel erg fijn om te doen.”
Het doet ook recht aan de veelzijdige achtergrond van Piekema. Hij begon zijn loopbaan 35 jaar geleden samen met Genio de Groot met wie hij het clownsduo Hamm & Hoppa vormde. Daarna deed hij theater, jeugdtheater, muziektheater, tv- en filmwerk.
Piekema’s denken over zijn voorstellingen begint vaak met een beeld. Toen hij een show maakte voor De Parade van vorige zomer, ging het om de combinatie van een titel, Onbekend, en zijn portretfoto. Dat vond de acteur grappig. Want na elf jaar optreden als filiaalchef meneer Van Dalen in reclamespotjes van Albert Heijn had hij zo ongeveer het bekendste hoofd van Nederland. Hij wilde na dat decennium van exclusieve optredens voor de supermarkt bovendien maar wat graag de onbekende kanten van zichzelf laten zien. “Er zat nog een diepere laag onder, de thematiek van de voorstelling: in hoeverre kun je de ander echt leren kennen?”
Het brainstormen voor het programma waarmee Piekema dit najaar de theaters ingaat ving aan met het beeld van een trap op het podium. ,,Daar met iets kwetsbaars opklimmen is meteen iets waar je een heel nummer van kunt maken. Die trap is natuurlijk ook een metafoor voor leven en loopbaan. Steeds een treetje hoger willen met het risico dat alles uiteindelijk in elkaar dondert.”
Roem beschouwt Piekema ook als een wankel trapje. “Bekendheid is een tweesnijdend zwaard. Aan de ene kant wil je het heel graag. Aan de andere kant werkt het beklemmend. Alles wordt uitvergroot. Zelfs de kleinste dingen gaan opvallen. Eén fout en je staat er gekleurd op.”
Dik een decennium acteerde Piekema enkel en alleen voor ’s lands grootste grootgrutter (er was zelfs contractueel vastgelegd dat hij enkel bij Albert Heijn zijn boodschappen mocht doen). Hij dacht na wat hij daarna wel en niet meer wilde doen. Geen jeugdtheater meer, besloot hij. Wel: mooie rollen bij een serieus gezelschap, regisseren, film- en tv-werk en lekker gevarieerde eigen voorstellingen. “En het kwam allemaal op mijn pad”, constateert de acteur tevreden. Van het Swiebertje-effect, waar Joop Doderer levenslang over bleef klagen, heeft Piekema geen last. “De tijden zijn veranderd. Veel meer dan toen is het geaccepteerd dat je als acteur verschillende dingen doet. Destijds was zelfs één keer optreden in een reclamespot not done.”
Zijn terugkeer op de podia had iets weg van de koe die na een winter op stal weer de wei in mag. Piekema genoot en geniet. De voorstellingen vorig jaar op De Parade waren leuk, maar slopend. “Je moet daar heel hard werken om de aandacht te trekken en de aandacht vast te houden. Het is voortdurend vechten tegen de omstandigheden, bijvoorbeeld tegen het omgevingslawaai. Daarom kijk ik er naar uit om in de schouwburgen te staan. Je kunt daar veel meer je eigen sfeer maken. Kleiner spelen. Gebruik maken van de stilte.”
Net als Onbekend gaat Man wil trap op met lampje uiteindelijk ook over kennen en niet kennen van de ander en jezelf. “De illusie van het ego, dat blijf ik een fantastisch onderwerp vinden. Het is nodig om te kunnen functioneren. Tegelijkertijd komt er een enorme hoeveelheid bedrog en zelfbedrog bij kijken. Kijk hoe Facebook volstaat met perfecte mensen.”
Piekema hoopt de mensen te laten lachen en te ontroeren. “In het ideale geval is het niet alleen een prikkelende, maar ook een verkwikkende voorstelling omdat ik laat zien hoe je bestaande beelden van jezelf kunt loslaten. Dat ze naar huis gaan met de gedachte: als hij iemand anders kan zijn, dan kan ik het ook.”
Harry Piekema. Man wil trap op met lampje. Op 23 oktober in Schouwburg De Domijnen, Sittard en op 1 december in Parktheater Eindhoven. harrypiekema.com
