Drie onderwerpen hoorde een fotograaf in de Sovjet-Unie te vermijden: vrouwen, formalisme en anti-Sovjet propaganda. Zo herinnerde Boris Mikhailov zich in 2013 zijn jaren in de Sovjet Unie. Op het eerste gezicht lijkt hij zich bij het maken van deze foto, rond 1970, aan de wetten geconformeerd te hebben: Sovjet-soldaten in uniform en mannen in pak, slechts één vrouw wie huid keurig is bedekt – in Sovjet-rood.

Het probleem begint ongeveer waar de kijker denkt: “Goh, wat een mooie foto.” We zien een interessante uitsnede, de dynamiek van de kleuren, en de lichte beweging in de rij soldaten. Meest opvallend is dat Mikhailov de hoofden van de Sovjet leiders heeft afgesneden, rechts boven op de foto. Dat de KGB hem een keer arresteerde verbaast ons niet – hoewel het toen ging over naaktfotos die hij van zijn echtgenote had genomen.

De foto hiernaast maakt deel uit van Rood, een serie die Mikhailov (Charkow, 1938) maakte tussen 1968 en 1975. Elke foto bevat minimaal één rode element. Soms zijn het partijvlaggen, vaker zijn het alledaagse voorwerpen: een sjaal, een tomaat, een lantarenpaal. Mikhailov gaf, bewust of onbewust, de kleur rood haar eigen bestaansrecht terug. (CG)

Boris Mikhailov – Ukraine. Van 4 maart t/m 5 juni in het Fotomuseum Antwerpen. fotomuseum.be