Rob van Weelde wilde weten hoe de surfmuziek van The Beach Boys in de concertzaal zou klinken, en betrok het Antwerp Philharmonic Orchestra in het complot. DIETER VAN DEN BERGH zocht hem op, dirigente Alexandra Arrieche luisterde mee. ‘Het is als werken met een compositie van Strauss of Mahler.’
‘Heiligschennis!’ Niet iedere popliefhebber begrijpt zijn project The Seven Symphonies even goed, merkt Rob van Weelde. Het zou heiligschennis zijn, en met de zang zou je het meest kenmerkende van The Beach Boys, de harmonieën, weghalen.
‘Het is juist begonnen om die prachtige harmonieën’, reageert Van Weelde ‘Hoe mooi zouden die instrumentaal wel niet klinken? Om de schoonheid van die harmonieën recht te doen, moest het wel een symfonisch orkest worden.’
Voor The Seven Symphonies worden 33 Beach Boys-songs door arrangeur Roeland Jacobs omgesmeed tot instrumentale symfonieën. De eerste van de zeven, Capella, bestaat louter uit de vierstemmige a capella-songs van de band. Van Weelde: ‘Roeland kon hun samenzang één op één vertalen naar instrumenten in het orkest, van hoog naar laag: violen, alten, celli, contrabassen. Geen noot aan veranderd, paste perfect.’
Orkestrator Dominique Vanhaegenberg vertaalde alles naar zestig verschillende ‘boeken’ voor zestig muzikanten van het Antwerp Philharmonic Orchestra, die het op 2 juni eenmalig opvoeren in Antwerpen, onder leiding van de Braziliaans/Amerikaanse dirigente Alexandra Arrieche. De symfonieën zijn ook uit op cd en high end-vinyl.
‘Het is een uniek concept’, zegt Arrieche vanuit Nevada. ‘De arrangementen en orkestratie zijn kleurrijk, maar behoorlijk complex. De klassieke wereld moet hier soms nog aan wennen, maar het is echt als werken met een compositie van Strauss of Mahler, ook het formaat van het orkest. Geweldig ook dat we een klavecimbel hebben.’
Dirigente Alexandra Arrieche en initiator Rob van Weelde tijdens de cd-opnames in Galaxy Studios in Mol.
Hoe het allemaal begon: Nederbelg Rob van Weelde (67) verdiende een fortuin in de scheepvaartwereld. Als muzikant bereikte hij naar eigen zeggen zijn hoogtepunt als drummer van de schoolband, maar omdat hij ‘altijd veel met muziek gehad heeft’ geeft hij zijn geld graag uit in de muziekwereld.
Met Roeland Jacobs runt hij de WedgeView Studios in Nieuwkoop, thuis in vooral latinjazz. Van Weelde heeft de rol van executive producer, ‘de man waar de rekeningen naartoe gaan’, maar toch ook degene die creatief meedenkt.
Het Edison-winnende album Saudade van trompettist Teus Nobel, met symfonische versies van composities van Antonio Carlos Jobim, vormde de aanzet tot The Seven Symphonies. ‘Dat smaakte naar meer symfonisch werk’, zegt Van Weelde. ‘Ik dacht meteen aan The Beach Boys, omdat ik hun muziek goed ken en weet dat hun werk zich leent voor een symfonie.’
The Seven Symphonies zijn zeven thematische symfonieën, voor een aanzienlijk deel samengesteld uit minder bekende Beach Boys-songs. Niet de surfhits, maar die met ‘veel meer diepgang’, zegt Van Weelde, die de liedjes uitzocht. Zoals The Nearest Faraway Place of Our Prayer. Ook Full Sail is zo’n ondergewaardeerde song, vult Arrieche aan, die in haar nopjes is met de eigenwijze selectie van Van Weelde en Jacobs.
The Beach Boys waren qua populariteit ooit de Amerikaanse tegenhangers van The Beatles. ‘Ik groeide in de jaren tachtig op in Brazilië, zonder internet’, zegt Arrieche. ‘Maar The Beach Boys kende iedereen.’ Het was de tijd van God Only Knows – ‘pure ear candy’ – en I Get Around. ‘Je kreeg visioenen van Californië, al was je er nooit geweest. Het is universele muziek, ik heb er altijd van gehouden.’
‘Er is zeker een connectie tussen Beach Boys en klassieke muziek’, zegt Van Weelde. ‘Mijn moeder was volledig klassiek ingesteld, maar ook Beach Boys-fan. We zaten bij Podium Witteman, bleek Paul Witteman ook een groot liefhebber.’
Brian Wilson zelf wordt liever met Bach vergeleken dan met Mozart.
Muzikaal genie Brian Wilson gold als de Mozart van de rock-’n-roll – hoewel hij zelf liever met Bach wordt vergeleken. Arrieche: ‘Grappig dat als een popcomponist wordt vergeleken met een klassiek componist, dat altijd Mozart of Beethoven is. Voor mijn gevoel is Wilson juist meer gerelateerd aan Schumann.’ De dirigente werkt met grote popsterren en laveert graag op de grens van pop en klassiek. ‘Dat mensen verschil maken vind ik frustrerend. Vorig jaar ben ik de podcast Beethoven Was a Rockstar begonnen. Fascinerend om te zien dat er in het verleden helemaal geen scheiding was tussen pop en klassiek. Voor de Beatlemania had je de Lisztomania. Een concert was een variety show, puur entertainment. Symfonieën werden niet in hun geheel gespeeld, en het publiek werd aangemoedigd om tijdens de stiltes te klappen.’
De klassieke inslag van The Beach Boys is het best te horen op meesterwerk Pet Sounds (1966), waar een hele symfonie aan gewijd is. De hoes van The Seven Symphonies knipoogt naar die van Pet Sounds, alleen zijn de zangers weggehaald ten bate van nog meer geiten. Van Weelde: ‘Omdat wij geen zangers hebben. Dat vinden wij grappig.’
Het moet een kostbaar project zijn, zo’n eenmalige wereldpremière met een symfonieorkest. De zakenman in Van Weelde haalt de schouders op: ‘Muziek is nu eenmaal geen verdienmodel meer.’ En ja, hij zou het best nóg een keer willen laten opvoeren. ‘We kijken of het in Los Angeles kan, in het hol van de leeuw.’ Lachend: ‘Zoiets als een Japanner die André Hazes komt zingen in de Ziggodome.’
Toevallig komen The Beach Boys deze zomer naar Europa, en ze komen ook in de buurt: op 25 juni in Casa Blanca in Hemiksem en op 26 juni in 013 Tilburg. Van de oude bezetting zijn alleen Mike Love en Bruce Johnston van de partij. Van Weelde wil er graag heen, maar niet voor de muziek. ‘De grote aantrekkingskracht zit nu vooral in wie je ziet, niet in wat je hoort, vrees ik.’
Antwerp Philharmonic Orchestra, The Seven Symphonies, a Classical Tribute to Beach Boys Music. Op 2/6 in de Stadsschouwburg Antwerpen. antwerpphilharmonicorchestra.be
