Ze staat met haar voorstelling Verdrietfabriek op zomerfestivals – op locatie voelt Lieke Benders zich meer thuis dan in de theaters. We zagen haar eerder regisseren in een klooster en in arbeiderswoningen, en ze stuurde de toeschouwers al eens een voor een het bos in op een eenzame wandeling, om te ontdekken dat elk pad altijd al eens is bewandeld.

Haar stukken ontstaan vanuit oprechte vragen. Wat doen we in godsnaam allemaal met onze levens. Hoe richten we dat in? Waarom gaan we het klooster in? Hoe diep kijken we in onszelf? Voor haar Verdrietfabriek interviewde ze willekeurige mensen over verdriet en troost. Ze sprak hen aan en tot haar eigen verbazing stemde tachtig procent toe dat hun verhalen ter plekke werden opgenomen om te worden gebruikt in zoiets onvoorspelbaars als een theatervoorstelling.

Ieder mens met een goed verhaal, of het nu vrolijk of vreselijk is, valt ooit voor een oor. Het begon allemaal met dat vermaledijde FaceBook. Iemand postte berichten over de verwoestende opmars van kankercellen in zijn lijf. Dat viel Benders op, tussen al die ontboezemingen over zelfgebakken taarten, vakantiekieken of berichten uit huis en tuin. De façade die ze in FaceBook ziet, liet ze nabouwen in de vorm van zo’n typisch Amerikaans neonpaleis  – zelf moest ik denken aan dat bordeel in Paris Texas. Huis van vertier, pleisterplaats voor de eenzamen. Wat kreeg Lieke Benders toegeschoven van de voorbijgangers die ze interviewde? Angst, dood, pech, ongeluk! Achter de façade schuilt een boel leed.

Ditmaal wilde ze de verhalen niet oppoetsen of optillen, niet voorzien van literaire opsmuk. Wie door de gevel van dat pretpaleis gaat, maakt een reis in een golfkarretje. De sfeer is jolig, melig, net een schoolreisje. Maar gaat wel langs vijf pleisterplaatsen met opgenomen verhalen van verdriet en troost. Er zijn geen acteurs. En ja, er is wel disco. Een meisje vertelde Benders hoe verschillend zij en haar zus rouwden om hun overleden vader. De een ingetogen, de ander trachtte zichzelf op te lossen in de muziek in een dancing. En je zult maar in de schoenen staan van de vrouw die haar echtgenoot verliest bij een ongeluk waarbij zij zelf achter het stuur zat.

Schrijnende verhalen, ongetwijfeld, maar wat moeten we ermee? We krijgen toch allemaal onze eigen portie op zijn tijd? Toch vindt Benders dat we niet genoeg open voor verdriet van anderen. Er is, zoals ze dat zo mooi zegt, teveel stil verdriet. Alles moet leuk zijn, zoals op Facebook. Of we daar maar eens over na willen denken. Als we een reisje maken in haar Verdrietfabriek.

Lieke Benders, Verdrietfabriek. In augustus en september op Theaterfestival Boulevard in Den Bosch en bij Cultura Nova Heerlen. hogefronten.nl

Boven: Façade van de Verdrietfabriek. Foto Hoge Fronten