Van straatmaten tot circusartiesten

De mannen achter festival Plein de Cirque in Turnhout zijn behalve van het circus ook van de urban sports. ‘De nadruk ligt minder op techniek, meer op artisticiteit.’ door Paul van der Steen 

Ward Mortier leest een stad anders dan andere mensen. Als hij ergens loopt of rijdt, ziet hij net als wij de gebouwen en de ruimtes, maar vooral ook de mogelijkheden. Dat heeft zijn redenen. Mortier (Gent, 1994) en zijn maatje Thomas Decaesstecker (Ukkel, 1989) kennen elkaar van Parkour, een loopdiscipline waarbij hindernissen in de publieke ruimte eerder worden gezien als uitdaging. Overal kun je door of over. Tegenwoordig combineren ze als Be Flat deze vorm van urban sports met circus en gebruiken ze de stad niet alleen als decor maar ook als attribuut. Mortier: ‘Dat vormt je manier van kijken. Dat wordt dan ook iets dat je niet meer kunt uitzetten.’

‘Locatie-specifiek werken’ wordt hun methode wel genoemd. Ja, Be Flat heeft een aantal verschillende voorstellingen gemaakt. Maar de uitvoering verschilt per plek. ‘Dat maakt het elke keer weer anders’.  

Ward Mortier en Thomas Decaesstecker. foto Jimmy Kets

Van 10 tot 12 september is Be Flat centrale gast tijdens het circusfestival Plein de Cirque in Turnhout. Dat betekent dat het duo niet alleen drie keer een eigen speciaal voor de gelegenheid in elkaar gestoken voorstelling Backdrop brengt maar ook optreedt als gastcurator. Met zowel hun voorstelling als met hun selectie van andere artiesten willen ze de huidige breedte van het fenomeen circus en verschillende generaties laten zien. Aan Backdrop werken vijf acrobaten, vijf muzikanten en zes studenten van de circusschool ESAC in Brussel (Mortier volgde daar ook een opleiding) mee. 

Mortier ziet het circus in deze tijd snel veranderen: ‘De oude vorm was die met een tent, de clown, de dierentemmer, de acrobaat en een hele reeks andere vaste figuren. Tegenwoordig wordt circus steeds meer een hybride van allerlei kunstvormen. Er vindt een vermenging plaats met bijvoorbeeld theater, muziek en urban sports. De nadruk komt ook minder te liggen op het technisch kunnen, de vervolmaakte act. Hedendaagse circusartiesten hebben wat dat betreft ook een lager niveau, denk ik. Maar artistiek zijn ze veel verder.’

Nog altijd valt veel te leren van de oude traditie, vindt Mortier. ‘Wat ik ook impressionant vind bij het oude circus is het familiegevoel. Men leert van de vorige generatie en geeft door aan de volgende.’ 

De pandemie legde de optredens een behoorlijke tijd stil. De Be Flatters bleven ondertussen denken over en sleutelen aan voorstellingen. Mortier ervoer de lockdown als een intense periode. ‘Wat me persoonlijk erg geraakt heeft, is de manier waarop cultuur als iets niet essentieels werd weggezet. Bij alle energie die we er insteken, was er geen spoor van bemoediging. Cultuur hing er maar een beetje bij. Tegelijkertijd heeft de periode me ook op een bepaalde manier goed gedaan: even de handrem aantrekken, even reflecteren op wat we allemaal gedaan hebben en waar we naartoe willen. Ik heb veel bijgeleerd door gesprekken met collega’s, programmeurs, familie en vrienden. En ondertussen zijn we blijven werken aan komende voorstellingen. Voordeel is ook dat we met ons Parkour-verleden gewend zijn om ons altijd en overal snel aan te passen aan de omstandigheden en aan het buiten werken.’

Corona bepaalt ook de vorm van de voorstelling in Turnhout mee. Normaal doorbreekt Be Flat graag de vierde wand, de scheiding tussen publiek en podium. ‘We laten toeschouwers graag met ons meebewegen. Nu moeten ze –gedwongen door de omstandigheden– blijven zitten. Dan nog kun je met ze spelen. Er bestaat theater dat je vrij passief over je heen kunt laten komen. Bij ons wordt een zekere mate van activiteit gevergd: alleen bij een bepaalde manier van intens kijken kunnen de mensen ten volle genieten van de voorstelling.’   

foto Jimmy Kets

Mortier en Decaesstecker, de straatmaten van weleer, bevinden zich inmiddels in een nieuw stadium van hun samenwerking. ‘Onze vriendschap is geëvolueerd’, constateert Mortier. ‘Als tieners waren we boezemvrienden, nu meer collega’s. Als je twee, drie maanden met elkaar op tournee bent geweest, heb je het weekend erna niet meteen de neiging om met elkaar op café een pint te gaan drinken. Waarmee ik niet wil zeggen dat de vriendschap er niet meer is, hè? Die bestaat nog steeds. En in ons geval met behoorlijk risicovolle acties is het goud waard dat je elkaar door en door kent. Ik heb zóveel met Thomas rondgehangen dat ik in vrijwel elke situatie weet wat hij gaat doen.’

Ruwweg bestaan er twee soorten duo’s volgens Mortier: ‘Je hebt er die elkaars sterktes en zwaktes aanvullen. Je hebt er ook waarvan de twee leden enorm op elkaar lijken. Thomas en ik zitten ergens tussen die twee type duo’s in. Als het gaat om goesting op artistiek vlak, ideeën over voorstellingen denken we heel vaak hetzelfde. Op andere vlakken verschillen we meer. Gelukkig maar, dat brengt lucht in het geheel.’  

Festival Plein de Cirque, op 10, 11 en 12 september in en rond de Warande in Turnhout. warande.be