In gesprek met de regen worstelt een koppel met het verlies van hun dochter. Theatermaker Stijn Devillé van Het Nieuwstedelijk putte uit eigen ervaring. Door Edo Dijksterhuis
Het is de ergste nachtmerrie van iedere ouder. Stijn Devillé was met vrouw en kinderen op een familiefeest toen plots een doffe klap klonk. Onder aan de trap lag het roerloze lichaam van zijn zesjarige dochter Lena. “In een reflex tilde ik haar op en schudde haar door elkaar. Het kind werd blauw. Ik probeerde haar te reanimeren meer had geen idee hoe. Eerst dat mondje open wrikken. Tong tussen haar tanden uithalen. Het voelt als een ballon opblazen, een bizarre gewaarwording.”
Lena heeft er niets aan over gehouden. Na twee dagen in het ziekenhuis mocht ze met een zware hersenschudding naar huis. “Je zou verwachten dat je dan opluchting voelt”, stelt Devillé. “Maar die opluchting kwam niet. Niet bij mij, noch bij mijn vrouw. Niet na een dag, een week, een maand. We hadden een raar, paradoxaal gevoel van rouw voor een kind dat we niet verloren hadden. Een bepaalde, vanzelfsprekende harmonie was er niet meer. We hadden de maagdelijke staat van ouderschap verloren.”
Acht maanden lang duurde dit. Devillé, geëngageerd theatermaker en sociaal bewogen mens, verloor alle interesse voor zijn omgeving en de wereld. Het was een klein bericht in de wetenschapsbijlage van de krant dat zijn apathie doorbrak. Ruimtelescoop Hubble bracht nieuwe kennis over de oerknal. “Toen ik dat las moest ik huilen. Het ging over iets dat groter is dan de mens. Dat ontroerde me.”
In de jaren daarna praatte Devillé en zijn vrouw amper over het voorval onderaan de trap. “We voelden een zekere schroom. Het leek niet gepast hierover te praten, aanstellerig en pretentieus. Wel dacht ik altijd: hoe kom je het verlies van een kind te boven? De afgelopen twee jaar had ik ontmoetingen met mensen die dat daadwerkelijk is overkomen. En ik was verrast over hun onwaarschijnlijke veerkracht. Ze gaan het leven opnieuw aan, als een soort eerbetoon aan hun kind. Dat is bijzonder troostrijk en hoopvol. Ze zetten het verlies om in iets positiefs.”
Devillé had toen net Hoop geschreven, het sluitstuk van de trilogie die begon met Hebzucht (2012) en Angst (2013). “Het meeste theater gaat toch over hoe de wereld, de mensheid naar de verdommenis gaat. Ook ik heb veel van dat soort stukken geschreven, die zwartgallig eindigen. Maar Hoop was schaamteloos optimistisch. En het publiek vond het een verademing. Dat wilde ik opnieuw.”
Een autobiografisch gegeven omzetten in theater is echter iets anders dan een maatschappelijk of politiek getint werk schrijven, ervoer Devillé. De man die gewend was maandenlang research te plegen, moest nu soul searchen. “Het is heel frappant, maar ik heb nog nooit zo snel gedacht als op het moment dat Lena viel. In de dagen daarna heb ik aantekeningen gemaakt. Ik had verwacht dat het uiteindelijke schrijven moeilijk zou zijn, dat ik er zenuwachtig van zou worden. Maar dat bleek niet zo. Dat is in ieder geval één ding dat ik heb geleerd van dit stuk.”
Gesprek met de regen gaat over de verweesde ouders Niki en Adam. Na de dood van hun dochter verhuizen ze naar Singapore, waar Niki een baan aangeboden heeft gekregen. “Het had ook Hongkong kunnen zijn, maar in ieder geval een plek die sneller evolueert dan elders. Het snelle stadsleven contrasteert met de mentale stilstand van de hoofdpersonen. Wat ik speciaal interessant vind aan Singapore is de manier waarop ze natuur en leven volledig naar hun hand zetten. Er groeit daar godbetert een bos in een luchthaven! Het is de hybris van de mens, die ik ergens ook heel aantrekkelijk vind. Singaporezen hebben er ook een begrip voor, kiasu, dat zoveel betekent als: streven naar het beste, snelste, grootste. Dat is een moeilijke omgeving voor iemand die emotioneel amper overeind blijft.”
Terwijl Niki vlucht in haar werk, wandelt Adam in de moessonregen en heeft hij denkbeeldige gesprekken met zijn dochter, die antwoordt in woorden gevormd door regendruppels. Die waterwoorden worden op het toneel geproduceerd door een negen meter lange regenprinter. Devillé had het apparaat eens gezien op YouTube, in filmpjes van commerciële autosalons. “Dan zag je het logo van Toyota in waterdruppels. Wow, wat een schitterende technologie, dacht ik. Maar wat een povere toepassing.”
Gezien het prijskaartje van een half miljoen euro was zelf een regenprinter aanschaffen out of the question. Maar ingenieurs van de KU Leuven konden er ook eentje bouwen. Een technisch hoogstandje met een emotioneel effect. “Het publiek beschouwt de machine als menselijk. Hij bleek in staat ontroering op te wekken.”
Dat Gesprek met de regen sterke gevoelens oproept, merkt Devillé ook na afloop van de voorstelling. “Je zou denken dat als je zelf een kind verloren hebt, je geen theatraal doorslagje van die ervaring wilt zien. Maar bezoekers putten er troost uit en zijn blij dat wij dingen bespreekbaar maken waar nooit met vrienden en familie over hebben kunnen praten. Dit stuk is meer dan alleen fictie binnen de vier muren van het theater.”
Gesprek met de regen. Het Nieuwstedelijk. Tournee van 7 november tot 27 januari. Op 13 november in De Nieuwe Zaal Hasselt. nieuwstedelijk.be
