Het is een nobel streven van Cultuurhuis Schunck in Heerlen om met het initiatief Curator voor één dag de inwoners van de stad bij te brengen hoe een kunstcollectie in elkaar steekt. 

In de coronajaren 2020 en 2021 waren bewoners uit een zorgcomplex en leden van een kunstclub uit een volksbuurt ‘curator voor één dag’. Nu is het de beurt aan ’Pand, een plaatselijk podium voor jong creatief talent, om uit de Schunck-collectie een expositie samen te stellen. Zes leden selecteerden vijftien werken, de titel van de presentatie werd Underdog?.

Naar eigen zeggen gingen ze op zoek naar ‘kunstwerken die men kan interpreteren als marginaal’. Op de uitkomst van die zoektocht valt wel wat af te dingen. Getoonde werken van Erzsébet Baerveldt, Robert Lambermont, Rob Scholte, Helen Verhoeven, Koen Vermeulen en Jan Rothuizen kunnen bezwaarlijk als winkeldochters worden beschouwd.

Uit de zaalfolder blijkt dat de zes niet al te streng voor zichzelf zijn geweest. ‘Werken werden ook uitgekozen omdat ze de leden simpelweg aanspraken.’ Prima, al valt die eerlijkheid moeilijk te rijmen met een derde criterium, dat ‘een collectietentoonstelling veel meer moet zijn dan enkel het tonen van een gedeelte van de collectie.’

Erzsébeth Baerveldt, Pietà (1992). Video, collectie Schunck.

Een thematiek die de vijftien werken verbindt en zo tot nieuwe inzichten kan leiden, hoeven we in Underdog? dus niet te zoeken. Geeft niet; de zes hebben een eigen spanningsboog gecreëerd die meer dan de moeite waard is. Ze hebben de vragen die tijdens het grasduinen door de collectie bij hen opkwamen, op geluidsband ingesproken. Via luidsprekers klinken ze aan één stuk door de tentoonstellingsruimte; een vondst van jewelste. ‘Wat is een kunstcollectie? Wat heeft deze collectie te betekenen? Kiezen wij de kunstwerken of kiezen de kunstwerken ons? Hoe is dit werk in de collectie terecht gekomen, en waarom? Zegt dit kunstwerk iets over de tijdgeest?’ Enzovoort.

Met enig graafwerk had Schunck de vragen kunnen herleiden tot aanstekelijke verhalen die de collectie hadden kunnen voorzien van (nieuwe) inzichten en betekenissen; het blijft bij enkele suggesties en een aangereikte anekdote over een wandtapijt uit 1963 van Louis Marie Jullien dat als tafelkleed werd gebruikt en nu in Underdog? in ere wordt hersteld. 

Wat Underdog? ontbeert is kennis. De samenstellers hebben dat besef proberen te tackelen met het eindeloos herhalen van hun om een antwoord smekende vragen – die nu letterlijk in de lucht blijven hangen. De zes jongeren hebben met Underdog? vast het nodige opgestoken. Of dat ook voor de bezoekers geldt, is maar de vraag.

Underdog? ‘Pand kiest uit de collectie Schunck. T/m 19.03 in de Aad de Haas-zaal in Schunck Heerlen. schunck.nl