Eind augustus woonde ik de Arnhemse voorpremière bij van Past Lives, en ik huilde bijna onafgebroken.
Niet dat er in Celine Songs’ magnifieke speelfilmdebuut zulke tragische of rampzalige dingen gebeuren. Wat me zo ontroerde was de manier waarop de drie hoofdpersonages, een Koreaans-Amerikaanse vrouw, haar Amerikaanse echtgenoot en haar Koreaanse jeugdliefde, een weg zoeken in de wirwar van gevoelens die deze driehoek bij hen losmaakt. Hoe ze elkaar de ruimte geven en toch ook elkaars grenzen in acht nemen. Of ja, dat proberen ze in ieder geval te doen wanneer Hae Sung (Teo Yoo) naar New York afreist om Nora (Greta Lee) eindelijk weer te ontmoeten. Nora’s man Arthur (John Magaro) vertrouwt zo sterk op hun relatie dat hij haar zonder meer haar hereniging met Hae Sung gunt.
Twaalf jaar eerder hadden Nora en Hae Sung voor het laatst contact; nog eens twaalf jaar dáárvoor namen ze afscheid toen zij met haar ouders en zusje naar Canada emigreerde. Zodra ze elkaar treffen, zindert het als vanouds. Of misschien is dat ook iets wat je alleen maar denkt (of wenst) te zien: als toeschouwer tast je voortdurend die gezichten en die lichamen af, interpreteer je alles wat gezegd wordt en weeg je elke stilte tussen de woorden om te ontdekken wat er van de oorspronkelijke band tussen de twee over is.
Scene uit Past Lives van Celine Song
In interviews zei Celine Song, die de film deels op persoonlijke ervaringen baseerde, dat ze van de toeschouwer een soort detective wilde maken. Inderdaad sta je met een denkbeeldig vergrootglas klaar wanneer Nora ’s avonds met Arthur bespreekt hoe het is gegaan. Wat antwoordt ze op zijn vraag of ze Hae Sung aantrekkelijk vindt? Laat ze in haar beschrijving van de dag dingen weg? Komt ze eerlijk uit voor haar gevoelens, weet ze zelf eigenlijk wel wat ze voelt?
De volgende avond leert Arthur Hae Sung kennen en gaan ze gedrieën uit. In de allermooiste scène zitten ze naast elkaar aan een bar – Nora in het midden – en schuift Arthur letterlijk en figuurlijk naar de achtergrond van de conversatie tussen de andere twee. Het kan even niet anders: dit is het gesprek dat Nora en Hae Sung moeten voeren, willen ze hun vorige leven in het reine brengen met het huidige. Me afwisselend identificerend met elk van deze drie mensen werd ik haast duizelig van alle gedachten en emoties die door me heen schoten.
Misschien lag dat ook een heel klein beetje aan het flesje soju dat mijn vriendin en ik de zaal in hadden gesmokkeld. Sommige andere bezoekers deelden mijn ervaring in elk geval niet. Zij vonden het allemaal maar saai en oninteressant. Hoe was dat mogelijk?
‘Je ontdekt hoeveel schijnbaar onverenigbare emoties kunnen gedijen, zij aan zij, in hetzelfde menselijke hart’
Ik moet nu denken aan een passage uit Julian Barnes’ liefdesroman The Only Story (2018), waarin het hoofdpersonage, verliefd op een veel oudere vrouw die aan haar alcoholisme ten onder gaat, door zijn eigen oudere ik wordt toegesproken. ‘Je ontdekt hoeveel schijnbaar onverenigbare emoties kunnen gedijen, zij aan zij, in hetzelfde menselijke hart. Je bent woedend op de boeken die je hebt gelezen, geen van welke je hierop heeft voorbereid. Ongetwijfeld las je de verkeerde boeken. Of je las ze op de verkeerde manier.’
Wat de liefde en haar schemeringen betreft is het zo makkelijk om niet alleen de verkeerde boeken te lezen, maar ook de verkeerde films te zien. Om door die films te worden gehersenspoeld, verslaafd te raken aan hoog oplopend drama en eenduidige, makkelijk te vatten emoties.
Alleen al daarom, en om nog zoveel méér, is het heilzaam om je aan Past Lives over te geven. Werkelijk nergens grijpt Song naar de dramatische krachtmiddelen of stijlgrepen die je bij zulke materie al snel verwacht. Het heeft misschien wel de meest overrompelend volwassen film van het jaar opgeleverd.
Celine Song, Past Lives. Vanaf 5 oktober in de filmtheaters.
