“Het gaat beter dan ooit. Tegelijkertijd zijn we kwetsbaarder dan ooit.” Theatermaakster Romy Roelofsen van Het Geluid heeft aan twee zinnen genoeg om haar positie – en die van heel veel collega’s – te schetsen nu er een nieuw cultuurbestel komt. Het is een paradox die opgaat voor de hele sector: florerend, en tegelijkertijd toe aan een stevige sanering. Al zal de shocktherapie die staatssecretaris Zijlstra voor ogen staat meer kapot maken dan de samenleving lief is.

Een ander probleem is de negatieve beeldvorming. Het opzetje van de PVV om kunstenaars neer te zetten als uitvreters die permanent hun hand ophouden bij de overheid, sloeg aan. Aan de andere kant hielp de wijze waarop de sector tegen de bezuinigingen in verzet kwam, ook niet echt. Hoe verzin je het, om een bezuiniging van 200 miljoen euro te betitelen als opmaat naar het einde van de beschaving? Demonstraties kunnen niet zonder retoriek, maar de vanzelfsprekendheid waarmee de sector zichzelf als enige echte cultuurdrager profileert, is lachwekkend. ‘Wie aan het LSO komt, komt aan Limburg’, dreigde het Limburgs Symfonie Orkest toen opheffing nabij leek. Ze zullen daar toch niet écht denken dat de hele  provincie in opstand komt als het orkest wordt opgedoekt?

Inmiddels is het augustus. De hete lente is afgekoeld, de schreeuw uitgestorven. De professionals likken hun wonden in zonnige oorden, de kunstenaars gooien er in hun ateliers nog een schepje bovenop. Volop ruimte dus tot bezinning: over de positie van de kunsten, en die van de individuele kunstenaars. We hebben er in deze Zuiderlucht vier pagina’s voor gereserveerd.

Maar de schermutselingen rond Zijlstra’s shocktherapie hebben ons blikveld niet echt vernauwd. Zo zagen we de afgelopen maanden het ene na het andere onderzoek over (de noodzaak en locatie van) poppodia voorbijkomen. Eind van het liedje is dat elke stad zichzelf het meest geschikt acht: ‘Wij van WC-eend adviseren WC-eend’. Ondanks de beoogde eensgezindheid van Via 2018 floreert de kerktorenpolitiek als vanouds.

Andere kwesties: heeft Maastricht nog wel de potentie van culturele proeftuin, die Via 2018 zo voorstaat 2018, nu door de bezuinigingen projecten worden afgeknepen en de aanpak van de Timmerfabriek opnieuw is uitgesteld? Geeft de Bundesgartenschau in Koblenz een idee van wat Venlo in 2012 met de Floriade staat te wachten? Hoe komt het dat de Nederlandse film op de grote festivals, zoals onlangs Cannes, geen enkele rol van betekenis speelt, terwijl dertig kilometer over de grens de Belgische cinema de ene na de andere  prachtfilm aflevert?

Verder besteden we aandacht voor oude en nieuwe architectuur, de fotografie van Joel Sternfeld, het oplevend engagement van de kunsten op de Biënnale van Venetië en de verbale vechtsport van hiphop-icoon Eminem die dit jaar slechts één plek in Europa aandoet: Hasselt.

WIDO SMEETS

hoofdredacteur