De Nederlandse Bachvereniging en de Floriade: het is niet de eerste combinatie waar je aan denkt. Een gemeenschappelijke sponsor bracht ze samen. Het Floriade-openluchttheater aan het water is de ideale locatie voor een feestelijke uitvoering van Händels Water Music. “Hoe zouden ze al die beplanting op de Floriade zo snel uit de grond hebben gestampt?”

Het was het podium dat Jos van Veldhoven over de streep trok. De ‘World Show Stage’ op de Floriade is een amfitheater in de open lucht. Het podium ligt direct aan het water. Het publiek zit er in een halve cirkel omheen en kijkt uit over de vijver en de paviljoens aan de overkant. “Als we hier gaan spelen”, dacht Jos van Veldhoven, dirigent en artistiek leider van de Nederlandse Bachvereniging, “dan moet het de Water Music van Händel worden!”

Twee concerten geeft de Nederlandse Bachvereniging tijdens de Floriade, op 31 augustus en 1 september. Ze vormen de feestelijke afsluiting van de avondopenstelling tijdens de weekends in de zomer. “Ik vind het dapper dat ze het doen”, zegt Loek Sijbers, verantwoordelijk voor het cultuurprogramma van de Floriade. “We hebben het grote podium aan het water, met een capaciteit tot 2200 plaatsen, en een mobiel podium op fietsen dat overal op het terrein kan worden opgezet. De programmering is heel gevarieerd: van wereldmuziek uit Afrika tot jazz en van klezmer tot Limburgse harmonieorkesten. Het is overwegend mainstream, maar we zoeken wel de marges op. Er treden ook Noorderslag-achtige bandjes op. De Bachvereniging is zo’n beetje de enige westerse klassieke muziek in het programma.”

Sijbers is een groot Bach-liefhebber (“geen dag zonder Bach”) en trouw bezoeker van de jaarlijkse uitvoeringen van de Matthäus-Passion in de Grote Kerk in Naarden. Toch is het de vraag of Jos van Veldhoven en zijn ensemble naar Venlo zouden zijn gekomen zonder de hulp van een derde partner. De Rabobank is sponsor van zowel de Floriade als de Nederlandse Bachvereniging. Een woordvoerder van de bank: “Het is geen doel op zich om door ons gesponsorde projecten samen te brengen, maar in dit geval zorgt een combinatie van beide partnerships voor een bijzondere beleving.” Waarbij de Raboklant niet wordt vergeten, die kan met korting een kaartje bestellen: “Als coöperatie zorgen we altijd voor unieke belevingen voor onze leden, immers zonder hen zouden we niet bestaan. Dit concert is zo’n beleving.”

Jos van Veldhoven kan zich daar wel in vinden. De Rabobank meldt trots dat de Nederlandse Bachvereniging tijdens de Floriade voor het eerst in haar negentigjarige bestaan in de openlucht optreedt. Dat is niet helemaal waar. Op het festival van Tanglewood in de Verenigde Staten en op het Festival Oude Muziek in Utrecht gaf het ensemble al eerder concerten op (half-)open podia. Afgezien van de muggen die op het licht van de lessenaars afkwamen, heeft Van Veldhoven daar goede herinneringen aan: “Je moet heel snel contact maken met het publiek. Dat is een uitdaging voor de musici, maar als het lukt, is het geweldig. Veel meer mensen dan je denkt blijken door klassieke muziek geraakt te worden. Het is voor ons ook een manier om nieuw publiek aan te boren. Ik hoop altijd dat we een zaadje kunnen planten waaruit misschien een mooie boom groeit.”

Händel, vervolgt Van Veldhoven, is bij uitstek geschikt voor dergelijke gelegenheden: “Hij is de grootste tijdgenoot van Bach. Ze zijn zelfs in hetzelfde jaar geboren, 1685. Händel was een avonturier, hij beproefde op verschillende plekken zijn geluk. Bach bleef zijn hele leven in dezelfde streek en reisde bijna nooit. Hoewel ook Bach regelmatig in het café speelde, wordt zijn muziek vaak ‘zwaar’ gevonden. Händel weet het publiek binnen een halve minuut in te pakken. Mozart, van wie we ook werk spelen, was een groot bewonderaar van Händel. Hij voerde zijn muziek uit en maakte er bewerkingen van. Dat is niet voor niks.”

De Water Music werd zelfs voor gebruik buiten geschreven. Het stuk ging in 1717 in première op een boot op de Thames. Koning George I vond het zo mooi dat het meteen drie keer gespeeld moest worden. Uit historische bronnen is bekend dat de Water Music, net als Händels andere buitenmuziek, de Music for the Royal Fireworks, soms in reusachtige bezettingen werd uitgevoerd. “Er is sprake van alleen al twintig tot dertig hobo’s “, vertelt Van Veldhoven. “Dergelijke uitvoeringen zijn wel eens gereconstrueerd, maar het rare is dat het effect nu minder is. Wij zijn eraan gewend geraakt dat je met één draai aan de knop enorme volumes kunt bereiken.” Ook de Bachvereniging zal in Venlo – subtiel – versterkt worden. Van Veldhoven ziet daar geen enkel bezwaar in: “De technici kunnen dat tegenwoordig zo dat het klankbeeld helemaal intact blijft.”

De Bachvereniging wordt in Venlo vergezeld door de Zweedse sopraan Maria Keohane. Luister naar haar adembenemende uitvoering van Zerfliesse, mein Herze uit Bachs Johannes-Passion op Youtube (mét Jos van Veldhoven en de Bachvereniging) en je begrijpt waarom de keuze op haar is gevallen. Ter afwisseling van de Water Music zingt ze onder meer het feestelijke Exultate Jubilate van Mozart en een paar aria’s van Händel. Eén daarvan komt uit de opera Alcina. De titelheldin heerst over een tovereiland. Ze is een mannenverslindster, maar wat erger is: de mannen van wie ze genoeg heeft, verandert ze zonder pardon in bomen of wilde beesten. En dan op naar de volgende. Hoe zouden ze al die beplanting op de Floriade zo snel uit de grond hebben gestampt? Zouden ze in Venlo ook ergens zo’n mevrouw verborgen houden?