Philharmonie zuidnederland lanceert de Haydn Chair. De Italiaanse cellist en dirigent Mario Brunello bekleedt als eerste deze unieke leerstoel. Door Mark van de Voort

Even op de stoel van papa Haydn zitten? Een stille droom van iedere klassieke musicus. Met de revolutionaire composities van Joseph Haydn klonk het startschot van de klassieke traditie. Symfonieën en strijkkwartetten behoren sindsdien tot het standaardmenu van iedere concertzaal. Maar hoe moeten de Weense klassiekers van Haydn, Beethoven en Mozart heden ten dage voor het voetlicht worden gebracht?

De philharmonie zuidnederland voegt de daad bij het woord en lanceert dit nieuwe seizoen de Haydn Chair. Een nieuwe functie voor een uitzonderlijke musicus/wetenschapper die het orkest een aantal seizoenen gaat bijspijkeren op het gebied van de Weense Klassieken. Als eerste wordt de leerstoel bekleed door de Italiaanse meestercellist en dirigent Mario Brunello (1960). Een exceptioneel musicus die nauw samenwerkte met topdirigenten als Daniele Gatti, Valery Gergiev, Riccardo Chailly, Claudio Abbado en Seiji Ozawa. In het seizoen 2016-2017 ging Brunello voor het eerst aan de slag met de philharmonie. Er was meteen een klik, bevestigt hijzelf. “Met dit orkest vormde ik meteen een goed geheel. Ik ben in de eerste plaats een cellist en geen doorsnee dirigent. We zijn collega’s en vrienden onder elkaar, en de muziek staat voorop. Ik zoek orkestmusici die verantwoordelijkheid willen nemen bij het creëren van een totaalgeluid. Bij de philharmonie spreken we allemaal dezelfde taal.”

Voor Brunello is de philharmonie een perfect vehikel voor zijn eigengereide ideeën over de klassieke uitvoeringspraktijk. “Ik zoek naar een meer ritmisch gedachte, rock-klassieke aanpak van de Weense traditie. Ritme en puls worden vaak verwaarloosd in uitvoeringen van Haydn en Mozart. De focus ligt teveel op de despotische kracht van de melodie. Maar zelf denk ik dat er onder die melodische laag nog veel meer te ontdekken valt.” Ritmische structuren kunnen volgens Brunello meer onthullen over de werking van Weense klassieke composities. “In veel Weense klassiekers hoor je een onderliggende, volhardende ritmische motor. Ritme zie je ook terug in de barok, de romantiek met haar melodische puls en de moderne muziek met haar surprise-puls.”

Eerste proef op de som wordt een uitgebreide concertreeks eind 2018. Brunello voert de philharmonie zuidnederland dan aan in werken van Haydn (Symfonie nr. 59), Mozart (Pianoconcert nr. 21) en als uitsmijter Tsjaikovski’s Rococo Variaties. “Een prachtig werk voor cello en orkest waarin Tsjaikovski op klassieke wijze een muzikaal thema op geheel eigen wijze varieert. Het werk is overigens naar mijn smaak heel erg Russisch, vol melancholie en met dat typische goudrandje rond de harmonieën.”

Mario Brunello en de philharmonie zuidnederland, m.m.v. Hannes Minnaar (piano), tournee 29 november t/m 9 december.