Tot verbazing van zijn vrouw lag Tirzo Martha in 2018 met een brede glimlach in zijn ziekenhuisbed. Na zijn herstel, zo had hij bedacht, zou hij iets nieuws beginnen. Het werk dat hij ging maken, zou wit zijn. Ziekenhuiswit.
Het resultaat van de nieuwe koers is nu te zien in de expositie Intensive Care in Museum Van Bommel Van Dam in Venlo. Onder de titel Chronisch Monochroom bouwde Martha er een reeks wit gesausde installaties op, samengesteld uit autobanden, buizen, hekken, wielen, meubels, golfplaten, emmers, kledingstukken, afval en bouwmaterialen – met hier en daar een rode neon-tube.
Waar een klassieke beeldhouwer gewoon is overtollig materiaal te verwijderen, bouwt Martha er zijn werk mee op.
De presentatie kent drie delen: Het landschap in wording, Het vervallen landschap en Het witte landschap. Het is onduidelijk waar het ene begint en het andere ophoudt – het is waarschijnlijk de bedoeling. Door alles wit te schilderen, speelt Martha met de klassieke kunstopvatting over een landschap. Bij hem geen artistieke impressie van het volmaakte met olieverf op doek, maar een geësthetiseerd landschap van onvoltooide constructies en afval.
Inkijk in Intensive Care van Tirzo Martha. foto ZOUT
Voor zijn beeldtaal put Tirzo Martha (Curaçao, 1965) uit de omgeving waar hij opgroeide. Op Curaçao wordt het landschap vervuild door duizenden achtergelaten autobanden. Ze vormen een verbindende ketting tussen deels vervallen, deels onaffe bouwsels en constructies waar de eilanders met veel wilskracht en creativiteit een leefbare, esthetisch acceptabele omgeving van proberen te maken. Intensive Care is geen (al te voor de hand liggende) aanklacht, maar een liefdesverklaring aan Martha’s geboortegrond. Waar hij, samen met David Bade, directeur is van de plaatselijke kunstacademie IBB.
Opvallend is de plaats die hij, als een post scriptum, heeft ingeruimd voor de uit Venlo afkomstige dominicaner pater Paul Brenneker (1912-1996) en de Curaçaose schrijver/kunstenaar/archeoloog Elis Juliana (1917-2013), bekend als bewakers van cultuur, erfgoed en sociale cohesie op het eiland. Brenneker is ook de auteur van het vierdelige naslagwerk Sambumbu over geschiedenis, religie, bevolking en taal op Aruba, Bonaire en Curaçao.
In het eerste deel prijst Benneker constructie, doelmatigheid en klimaatbestendigheid van de traditionele strohutten op de eilanden. Ze waren wit geschilderd met kalk, ‘of bij gebrek aan kalk, bestreken met lichtgrijze klei, gemengd met koemest.’ De pater maakte ook mild-kritische cartoons die gepubliceerd werden in een lokale krant.
Interessante man, die Benneker. Misschien iets voor de overburen van het Limburgs Museum?
Tirzo Martha, Intensive Care. T/m 04.08 in Museum Van Bommel van Dam in Venlo. vanbommelvandam.nl
