‘Hoeveel dagen nog???’ vraagt een bord op de gevel van het Missiemuseum in het Noord-Limburgse kloosterdorp Steyl. De conservator, betaald door het aanpalende Missiehuis, gaat eind dit jaar met pensioen, er is geen geld voor een opvolger. Als er geen hulp komt, gaat het museum, met een voor Nederland ongekend aantal opgezette zoogdieren, vlinders en andere insecten, dicht. PASCALLE MANSVELDERS ging poolshoogte nemen.
De gemeente Venlo, waar Steyl deel van uitmaakt, komt dit jaar met een cultuurnota. Bij de subsidiëring die daaruit voortvloeit wordt vooral gekeken naar ‘nut en noodzaak’ van de aanvragende instellingen en naar de bezoekersaantallen. Het volkenkundig en natuurhistorisch Missiemuseum trekt jaarlijks zo’n 16.000 bezoekers, een behoorlijk aantal voor zo’n kleine instelling. Gerekend naar het aantal beschikbare vierkante meters expositieruimte steekt het daarmee andere musea in de omgeving naar de kroon.
Met de bezoekersaantallen zou het dus wel snor moeten zitten. Met ‘nut en noodzaak’ ook: het museum is de spil van toeristische trekpleister Steyl en naar verluidt komen in geen ander museum in Venlo, zoveel bezoekers uit eigen gemeente. Geen Noord-Limburger of hij/zij bezocht ooit, met school dan wel met (groot)ouders, het Missiemuseum. Iedere bezoeker herinnert zich bij de entree de opgezette ‘beer van Steyl’ die begint te bewegen zodra iemand er geld in gooit. Vooral voor kinderen is het museum een sprookje, in de lijn van Hans en Grietje: hartstikke akelig en daarom oneindig spannend.
Het Missiemuseum werd rond 1885 opgericht door de Congregatie van het Goddelijk Woord als een marketingcampagne avant la lettre, om het belang van het katholieke missiewerk uit te dragen. Om de mensen van hier kennis te laten maken met de mensen van daar, aan de hand van de talloze attributen die de missionarissen uit de verre oorden mee naar Steyl sleepten. Opgezette dieren dus, maar ook verfijnd houtsnijwerk, ivoren afgodsbeeldjes, meubelstukken, snuisterijen, letterlijk te veel om op te noemen.
In Nederland is zowel de collectie als het museum enig in haar soort. Elke zaal levert een ander gevoel van vervreemding op. Het Missiemuseum is een fenomenaal rariteitenkabinet, een tijdmachine die je terugbrengt naar een niet zo ver, maar toch al behoorlijk onbegrijpelijk verleden. Hier gaan alle zintuigen in de overdrive. Stel je voor hoe de broeders in Steyl aan de slag gingen met de metershoge handgemaakte vitrines van hout en glas. Hoe ze de mooiste en best gedocumenteerde vlindercollectie tot in verre omstreken opprikten in die kasten. Hoe ze de zoölogische verzameling en de volkenkundige collectie in elkaar schoven, verzuchtend dat er te weinig ruimte was voor de uitdijende collectie.
Ergens in de jaren tachtig is besloten niets aan de inrichting te veranderen. Alle lof daarvoor, zo ontstond een museum ín een museum. Een museum met, nog steeds, een missie. Nu nog de zegen van de gemeente.
