Twee kilo identiteit
Een langer verblijf in een vreemde stad. Verwanten van vaders kant wonen vlakbij en daarom ga ik ze bezoeken. Ik herinner mij de bijeenkomsten tijdens mijn kinderjaren; mensen stug en saai. En bovendien was er nog Susie, de felle poedel. Maar de hond stierf lang geleden en ik ontmoet een vriendelijk en bejaard paar. De man is spraakzaam en vertelt me heel nieuwe verhaaltjes. Over de zagerij van mijn overgrootvader. Over de vermoorde oudoom omdat hij een relatie met een Franse vrouw had. Nu zit ik hier weer, vóór mij liggen vier oude albums met verbleekte plaatjes. Twee kilo overgeleverde identiteit.
ANKE BLÜMM
Dantons dood
Onvergetelijk was de voorstelling Dantons dood, geregisseerd door Johan Simons. Fel debat over doel en middelen, over vervolmaking van de mens versus individuele vrijheid, over politieke theorie tegenover de wil van het volk. Gijs Scholten van Aschat als Robespierre en Hans Kesting als Danton argumenteren alsof – nee, omdat hun leven ervan afhangt. Het volk heeft het laatste woord: nadat het vonnis is geveld, nemen slaperige omwonenden bezit van het toneel. Maar in mijn hoofd werd na afloop van de voorstelling het debat nog dagenlang voortgezet.
LEX BIJLSMA
Het Werkgebouw
Het is een zonovergoten dag in september als de Tapijnkazerne wordt opengesteld voor publiek. De rode strepen van Loods W glinsteren in het licht. Een jazzformatie zet in en de eerste rolpoort gaat open gevolgd door zes poorten die golvend op en neer bewegen en een glimp van de werkplaatsen en toonzaal laten zien. En daar staan we dan, met al die stoere mensen die deze sprong met ons durven te wagen: Het Werkgebouw realiseren in een casco hal zonder water, elektriciteit, verwarming en voor slechts twee jaar. Maar met wat een overtuiging, daadkracht en lef. Een onvergetelijk kippenvelmoment.
JEANNEKE BROSKY
Vrie in vrij
Op 31 oktober herdacht Sittard-Geleen dat het precies zeventig jaar geleden werd bevrijd. Bovendien begon honderd jaar geleden de Eerste Wereldoorlog, die veel Belgische vluchtelingen naar Zuid-Limburg bracht. Ter gelegenheid daarvan organiseerden de Oratorium Vereniging Sittard en het mannenkoor Si-tard het project Vrie in vrij: een concert, lespakket en poëzievertaling. Het concert met het Requiem van Cherubini en The Peacemakers van Karl Jenkins was fantastisch, maar minstens zo indrukwekkend was de tentoonstelling van leerlingen van de Trevianum-scholengroep in het Mariapark. Deze jonge generatie verbeeldde met heel authentieke foto’s, beelden en schilderijen wat oorlog ook vandaag betekent!
LIZET DUYVENDAK
Huilen
Mijn iPhone start Safari op met Au Parc Monceau. Ach ja! We spraken deze week over Parijs! Daan vertelde dat zijn broer nogal duur ‘en face’ woont. Waarop ik hem dat lied laat horen van Yves Duteil, dat de geborgenheid van zijn jonge leven bezingt met regels als ‘La ville était à l’autre bout du monde’. En meteen beukt die indrukwekkende en godsgruwelijk hartverscheurende documentaire Mercy Mercy tegen mijn kop. Waarin de ijskoude Deense hel van falend ouderschap en miskleunende begeleiding Masho’s zonovergoten en zorgeloze, zó jonge Ethiopische meisjesleven binnen geen tijd volledig vermorzelt. Ik huil opnieuw. Opnieuw, opnieuw.
FONS DE JONG
Kunst met kip en wilgen
Ganzepoep aan de schoenen, kippen tussen de kunst. Dat maakt vrolijk.
Een park waarin kunst en natuur elkaar intensiveren. Je kijkt er anders.
Waar maat en lijn en lichtval harmoniëren. Het stemt sereen.
In het kasteeltje een echtpaar vol kunstliefde en gemeenschapszin. Gastvrij.
Het Hedge House van glas en beton speelt met binnen en buiten, accentueert. Verrast.
Kunst beklijft hier in rust en ruimte. Is nieuw of vreemd, maar raakt vertrouwd.
Met koffie aan tafel, allerlei mensen in gesprek met elkaar. Alle zintuigen actief.
Een trend?
Kleinschalig, persoonlijk, prikkelend, ontregelend, verleidelijk. In het Hedge House in Wijlre werkt het.
JOKE MAADE
Fest Noz
Het is augustus en we wandelen in Bretagne. Op een avond horen we Keltische volksmuziek, zich telkens herhalende melodieën en gezang. Deze muziek ken ik ook uit de Andes en van het Afrikaanse oerwoud en uit Turkije en van Occitanië en uit India; komt uit alle volkszielen van de hele wereld, eeuwige wijsheid, die je niet kan verstaan, maar wel aanvoelt en navoelt. Er wordt gedanst, in concentrische cirkels. Inhaken met een pink links en een pink rechts, paar pasjes naar links, een paar pasjes naar rechts, de handen bewegen in spiralen. Een ritme dat voorbij gaat aan logica en ervaring en je één laat worden met deze gemeenschap van onbekende en toch zo vertrouwde gezichten. Onbeschrijfelijk. Het Fest Noz in Bretagne.
MURK MULLER
Holocaust
Den sjteis ze dao, midden in Berlien, in de buurt van der Untergang, ein euvertòrvelend
Monemènt. ‘T gaef dich ein ònzeker gevuil, geine enkele naam te laeze, allein golvende sjtein. Höb auch nog ein expositie bezoch in de National Galerie, ironisch provocerend werk gezeen van Kippenberger en den te bedenke det d’r nog veul zeen die ‘ t mets sjtiepe want dao zit nog blood in de erm.
FELIX STELTEN
Door de zee lopen
Het was op mijn verjaardag. Sluipen door de krochten van een universiteitsgebouw, met geluiden van politieke gevangenen, opstanden en demonstraties. Achter een gids aan –gelukkig maar– naar het middelpunt van de Kazematten. Daarna de installatie in de mergelgrotten met de zingende walvissen: onaards. In de duistere groeve het magische zingen al op afstand horen. Terug in de Oertijd: het Tertiair of het Carboon. Ik liep door de zee en de tijd terug. Prachtig. Dan bij het flikkeren van de beelden naar het gezang luisteren tot je er kippenvel van krijgt.
TINY VAN MERODE
Jaar van Eno
Dit was mijn Brian Eno-jaar. Ik kende hem al, maar dit jaar maakte ik een studie van hem. Ik zal vermoedelijk de rest van mijn leven bezig zijn met het doorgronden van met name zijn ambient-werk en zijn gedachten over muziek. Door over hem te lezen en de documentaires over U2 waarin hij een hoofdrol speelt te bekijken, ben ik het belang van serendipiteit en de kracht van beperking tijdens het maken van muziek gaan begrijpen. Dit jaar ben ik begonnen zijn ideeën over muziek toe te passen in mijn thuisstudio.
JOHAN VAN DE BEEK
Maria in Outremeuse
Vlakbij huis is het feest van Maria Tenhemelopneming in Outremeuse ieder jaar weer een genot om te beleven. Steevast ga ik met maten de dag voor quinze aout richting Luik.
In de vroege avond zijn we aanwezig en de late nacht keren we huiswaarts.
Een waar volksfeest voor Jan en vooral alleman.
De bekertjes vol peket stromen door ieders keel evenals bier en wijn.
Amusement van de bovenste plank en vaak drie tot vier dagen aan een stuk.
Meestal top weersomstandigheden, vele Maastrichtenaren zijn van de partij.
Het is zo groot, dat je elkaar makkelijk misloopt. Zo kun je ook nog redelijk incognito het feest meemaken. Dit is pas echt cultuur snuiven.
ARMAND VLIEGEN
De materie
In de Kraftcentrale in Duisburg tekenen Kandinski-achtige mobiles in Mondriaankleuren geometrisch figuren in de lucht. Witte zeppelins zweven boven een kudde schapen en het orkest spreidt het muzikale bed voor dansers, acteurs en zangers.
Ik word betoverd door de mystieke belichting, de verstilde beelden en de muziek van Louis Andriessen.
Later schuifel ik achter een oude man naar de uitgang. Grijze haren, karakteristieke gerimpeld kop, borstelige wenkbrauwen en snor. Kan niet missen. Dat moet Reinbert de Leeuw zijn die in de jaren zestig, samen met Andriessen, vocht voor vernieuwing van de klassieke muziek.
Ik vraag me af of dit is waar zij vijftig jaar geleden van droomden.
CARLA WIDDERSHOVEN
