Van huis uit is een engel een boodschapper. Karel Hutgens is een engel, oordeelde kunstenares Pascalle Mansvelders. Ze portretteerde de voor negentig procent verlamde Venraynaar in zijn karakteristieke positie: in de rolstoel. Het verhaal achter een kunstwerk, het verhaal van de zwarte engel.

Het leven biedt tal van uitdagingen

Dat het leven Karel Hutgens toelacht, lijkt een ongepaste bewering bij iemand die door een dwarslaesie alleen nog hoofd en armen kan bewegen. Maar toch. Binnenkort betrekt hij een nieuwe woning, met zijn nieuwe vriendin. “Keileuk”, noemt hij het zelf. “Dat me dit in mijn toestand nog overkomt, is toch een wonder. Voor de tijd die ik nog heb, gaan we het ervan nemen. Dag voor dag. “ Hij neemt een slok water, met een rietje uit een glazen kan.

Sinds hij twaalf jaar geleden na een auto-ongeluk grotendeels verlamd raakte, begon voor Karel Hutgens (55) uit Venray een compleet ander leven. Na een half jaar kon hij weer eten, na een jaar zitten. Meer dan drie jaar kostte het voordat hij zich met zijn rolstoel – door hem ‘fiets’ genoemd – ook buitenshuis kon voortbewegen. Dat doet hij sindsdien met overgave. Zo’n twintig kilometer per dag legt hij af, in Venray en omgeving is hij inmiddels een bekende verschijning.
In het zwart, in zijn rolstoel, met vleugels op de rug, zo heeft de Venlose kunstenares Pascalle Mansvelders hem afgebeeld op een levensgroot schilderij. Tien reproducties van het kunstwerk staan als billboards her en der in de gemeente Venlo opgesteld. “Terwijl ik helemaal geen engel ben”, vecht Hutgens met een brede grijns de weergave op het doek aan. “Dat ben je wél”, werpt Mansvelders tegen. “In de traditionele betekenis is een engel een boodschapper, dus jij bent een engel. En wat voor een.”
Ze doelt op de rol van Hutgens als ‘traffic informer’. Zo’n 250 à 300 lezingen heeft hij inmiddels gegeven, vooral op middelbare scholen, maar ook bij vrouwenverenigingen en rotary clubs, over de gevaren van het verkeer. Zijn boodschap: zet een helm op als je op de brommer stapt, doe je gordel om in de auto. En drink niet.
Hutgens is ervaringsdeskundige. Twaalf jaar geleden stapte hij na een barbecue feestje met een paar glazen te veel op in zijn gloednieuwe zwartmetallic BMW 316i. Om enkele kilometers verderop, tussen Geijsteren en Oostrum, tegen een boom tot stilstand te komen.
Behalve traffic informer op middelbare scholen is Hutgens ook mentale coach voor lotgenoten: dwarslaesiepatiënten in de Sint Maartenskliniek in Nijmegen probeert hij voor te bereiden op hun nieuwe leven. “Op scholen leg ik uit dat je leven naar de knoppen is als je in zo’n rolstoel terechtkomt, in de kliniek vertel ik die gasten dat ik een keileuk leven heb.” Opnieuw die brede grijns.
Beide beweringen zijn waar. Hutgens voelt zich allesbehalve zielig. Het leven is vaak geen lolletje, niet zozeer omdat het grootste deel van zijn lichaam dienst weigert, maar omdat zijn handicap hem zo afhankelijk van anderen maakt.
Twee dagen voorafgaand aan het barbecuefeestje had acteur Christopher Reeves (Superman) een dwarslaesie opgelopen na een val van zijn paard. Aan de barbecue had Hutgens het er nog met zijn vriend over gehad. Als een van ons zoiets overkomt, komt de ander er een eind aan maken, zo zworen ze elkaar. Zo moeten leven, dat nooit.
Enkele uren later was het zo ver. Maar Karel Hutgens heeft er nooit spijt van gehad dat zijn vriend de belofte niet is nagekomen. “Ik heb geen doodswens, maar ben ook niet bang om dood te gaan. Ik leef dag voor dag. Had ik het twintig jaar geleden maar zo gedaan, toen rende ik overal achter aan, net als zo velen. Ik ben geen zielige lul, maar af en toe zou ik willen dat mensen zich realiseerden dat je in zo’n rolstoel meer bent dan een hoop vlees op wielen.”
Dat hij nu levensgroot is vereeuwigd op tien billboards, vindt hij schitterend. “Vooral het idee erachter is bijzonder, ik had het ook prachtig gevonden als een ander erop had gestaan. De credits zijn voor Pascalle, die heeft het voor elkaar gekregen. Ik ben alleen maar het lijdend voorwerp.” Grijns.
Het idee van het schilderij en de billboards versterkte Hutgens’ idee dat met zijn nieuwe vriendin en hun nieuwe woning zijn leven een andere wending heeft genomen. “Ik heb het gevoel dat er weer van alles aan zit te komen. Ik sta er nu beter voor dan twaalf jaar geleden. Van huis uit ben ik een boomkweker, nu sta ik voor de klas. Het leven biedt tal van uitdagingen. Als je ze maar aanpakt.”
Zoals het een engel betaamt, vertelt hij nog één boodschap. Een anekdote, beter gezegd, uit de Sint Maartenskliniek in Nijmegen, waar hij op de gang een vrouw ontmoette, een mooie blonde vrouw, met wie hij een gesprek aanknoopte. Bleek ze de moeder te zijn van een elfjarig zoontje, het kind kwam net aanlopen, dat leverkanker had met uitzaaiingen. Dagen was hij er kapot van geweest. “Als ik na zo’n ontmoeting met mijn rolstoeltje wegrijd, tel ik mijn zegeningen.”

* Een van de tien billboards in Venlo met de afdruk van het schilderij van Pascalle Mansvelders. foto Jacques Peeters