Vandaag eindigt de Week van lezen en schrijven – wellicht is het u ontgaan. Dat een kwart van de bevolking (deels) analfabeet is, is geen trending topic in Nederland.
Intussen loopt een miljoen landgenoten rond met het plan een boek te schrijven. Sommigen gaan ervoor naar schrijversscholen. Waar blijkt dat ze niet zo vaak een boek lezen.
Laten we het daar niet over hebben. Laten we het over Mary hebben.
Hoe lang ik haar ken? Bijna twintig jaar, intussen. Ze kwam uit Engeland, in een volgeladen Toyota Yaris stak ze, met haar hond Butch, het Kanaal over. Ze belandde in een huisje hier niet ver vandaan, ging nog één keer terug, om haar vriendinnen te laten zien waar ze vandaan kwam, en daarna nooit meer.
Twee jaar geleden zag ik haar voor het laatst. Ze had haar huisje verkocht, woonde in een dorp verderop, gehuurd. Butch was achtergebleven in de tuin, een halve meter diep. Hij was opgevolgd door twee soortgenoten, ze lagen op de bank, even verveeld, even verwend.
Ze vertelde dat ze een boek wilde schrijven over haar leven. Ik keek naar buiten, naar het tot de horizon reikende landschap. Moet je doen, Mary, zei ik, dan heb je er een metgezel bij.
Twee maanden geleden mailde ze. Het boek is af. I did it!
Nu ik in de buurt ben, spreken we af, bij een bar aan het meer. Geen kus of omhelzing. Dat we zonder kunnen, zegt ze, maakt onze ontmoeting nog waardevoller.
Ze is erg ziek geweest. Besmet door een student aan wie ze bijles geeft, om rond te komen.
Ze moest naar het ziekenhuis, maar wilde niet. Ze had de beelden uit Bergamo gezien. ‘Dat nooit’, zegt ze. ‘Ik blijf nog liever thuis, alleen, om te leven of te sterven.’
Ze overleefde, de ziekte heeft haar wel verzwakt. Haar longen, haar hart, haar benen, het wordt nooit meer als voorheen. Toen het in juni beter ging, besloot ze te gaan schrijven, elke dag, van vier tot zes. Nu, ruim een jaar later, ligt het boek tussen ons in. ln Lily, Stella and me beschrijft ze vier seizoenen uit het leven van haar moeder en haar buurvrouw. Die leefden, zonder van elkaar te weten, op 2000 kilometer van elkaar een eenvoudig, duurzaam leven.
Lily en Stella zijn er niet meer. Ook bij mij, zegt Mary, 78 inmiddels, kan het morgen afgelopen zijn. Zolang dit nog werkt, zegt ze, en tikt met haar wijsvingers tegen haar slapen, vind ik het prima. Vanavond houdt ze in het dorp een lezing, ze gaat het hebben over leven en schrijven.
WIDO SMEETS
