Eindelijk weer een nieuwe cd die een ouderwetse hype mag worden genoemd! En het is nog een goede cd ook, die van Jay-Z, de favoriete rapper van president Obama, en Kayne West. Maar het beste nieuws aan Watch The Throne is dat het in 2011 nog mogelijk is met iets volstrekt ouderwets las een compact disc te komen en daar wereldwijd miljoenen mensen zich op te laten verheugen.”
De drie wereldwijd meest verkochte cd’s van 2010 waren de laatste van Lady GaGa, Eminem en Justin Bieber. Ze bleven onder de zes miljoen verkochte exemplaren hangen. Nummer vier kwam nog maar net boven de drie miljoen uit. Ter vergelijking: van het meest verkochte album aller tijden – Thriller van Michael Jackson – zijn er 110 miljoen verkocht. Vast ook in uw kast: Dark Side of the Moon (45 miljoen) van Pink Floyd en Bat out of Hell (de eerste) van Meat Loaf: 43 miljoen.
De actuele verkoopcijfers stemmen artiesten nederig. Een paar jaar geleden werden ieder jaar wel een paar albums aangekondigd met de aankondiging dat het de “most anticipated album of the year” was. Dat wordt wat lullig wanneer je er vervolgens geen miljoenen meer van verkoopt. Nog los van het feit dat het opkloppen van verwachtingen keihard kan terugslaan. Een van de meest beruchte voorbeelden in Nederland is het album Load van Metallica. Het was de opvolger van het legendarische Black Album, dat alleen al in de VS vijftien miljoen keer werd verkocht. Het in de jaren negentig in de hele wereld beroemde metalfestival Dynamo in Eindhoven had opeens een onbenoemd gat in de programmering staan. Het gerucht: Metallica kwam spelen, en hun nieuwe album voorstellen. Tot ontgoocheling en al snel woede van een veld met tienduizenden hardrockers bleek dat laatste te kloppen, maar het eerste niet. ’Kreatief met Kirk’, zoals het uur heette, bleek een luistersessie. Bijna honderdduizend mensen werden geacht zich uitverkoren te voelen: zij mochten als eersten samen naar het album luisteren, het eerste van Metallica dat zeer kritisch werd onthaald.
Er zijn aan de top van de hedendaagse popmuziek nog twee mensen voor wie begrippen als ‘nederigheid’ en ‘bescheidenheid’ volkomen onbekend zijn, en dat zijn rappers Jay-Z en Kayne West. Die eerste maakte volgens de internationale popkritiek vorig jaar met My Beautiful Dark Twisted Fantasy het zo niet beste, dan in ieder geval meest ambitieuze en muzikaal meest rijke album van het jaar. Kayne West zelf was het daar trouwens volmondig mee eens. Rapper Jay-Z heeft minstens drie klassieke hiphopalbums op zijn naam, waaronder het geniaal getitelde Black Album. Hij is de man van zangeres Beyoncé en de favoriete rapper van president Obama. Vorig jaar verscheen zijn autobiografie, het rijk geïllustreerde, luxe uitgevoerde en opvallend lovend ontvangen Decoded. In het boek ging hij onder meer in op competitiedrift, in hiphop een oneindig dominantere factor dan in alle andere muziekgenres. Hij noemde als voorbeeld het jaar 2005, waarin in dezelfde week, ja zelfs op dezelfde dag, twee hiphopalbums zouden verschijnen: Late Registration van Kayne West, en Curtis, het nieuwe album van de toen nog zeer populaire 50 Cent. Die laatste daagde Kayne West uit tot een wedstrijd: wie zou de eerste week de meeste exemplaren verkopen? Het werd een enorm media-evenement. In zijn boek schrijft Jay-Z: “Het was allemaal grappig en bovendien een nuttige vorm van marketing – gewonnen door Kayne, met een verschil van 300.000 exemplaren – maar het had ook iets raars om mensen, gewone fans, helemaal in de ban te zien van een strijd om cijfers. Dat kan alleen in hip-hop.”
Maar hij voegt er aan toe: “Ik klaag niet. Ik hou van competitie – zelfs in verkoopaantallen.”
Dus nee. Het mag geen enkele verbazing wekken dat het een samenwerking tussen deze twee rappers in de vorm van een gezamenlijk album niet met enige vorm van bescheidenheid op de markt wordt gezet. Dat wordt zo gehyped, dat die hype op zichzelf weer het onderwerp van nieuws wordt, namelijk het nieuws over de hype. Wie dat voor elkaar krijgt, is groot en begrijpt het spel – Kayne West en Jay-Z zijn de Steve Jobs van de hiphop. Dat Watch The Throne, zoals hun album heet, niet voortijdig is gelekt, dat is niet alleen opmerkelijk, de militaire mate van geheimhouding geeft vooral aan hoeveel economisch waarde dit album heeft. Dat blijkt ook uit de secure opbouw van de verkoop: eerst digitaal en via geselecteerde winkels, pas een paar dagen later overal verkrijgbaar. En anders wel uit de videoclip bij single Otis (inderdaad, met een prominente rol voor een sample van Otis Redding), een clip met een zichtbaar hoger budget dan menige filmhuisfilm.
Is het een goed album? Ja, zonder meer. Het geheel is kwalitatief niet veel meer dan de som der delen, maar beide delen deugen. Maar het beste nieuws aan Watch The Throne is dat het in 2011 nog mogelijk is gebleken met iets inmiddels volstrekt ouderwets te komen als een compact disc, en daar wereldwijd miljoenen mensen zich op te laten verheugen, over te laten opwinden en ferme meningen over te zien hebben. Om, kortom, een album te maken dat er nog toe doet.
