Ze troffen elkaar vorig jaar op Winternights. Sindsdien werken Marie van Vollenhoven en Patrick Housen samen. Een gezamenlijke improvisatie van beeldend kunstenaar en musicus. Via techniek worden ze direct verbonden. Daarna is het uitproberen. Door Paul van der Steen

Ze bestaan. Mensen die klanken zien en kleuren horen. De waarnemingen van de zintuigen zijn bij hen nog vernuftiger verbonden dan bij anderen en lopen deels ook door elkaar heen. Synesthesie heet die eigenschap.

De Maastrichtse kunstenaar Marie van Vollenhoven (Amsterdam, 1983) en de Gentse componist Patrick Housen (Genk, 1990) hebben dat bijzondere vermogen niet. Zij denkt vooral in beelden. Van jongs af aan al. Hij in geluiden. Die prikkelen hem. Overprikkelen soms, bijvoorbeeld bij een surround-systeem.

Toch proberen ze nu hun werelden samen te voegen. Als het geen soort synesthesie is dan toch wel een symbiose. Van Vollenhoven werkte al eerder met musici, bijvoorbeeld uit de jazz. “Maar we bleven vooral ieder ons eigen ding doen. De musici speelden. Ik reageerde. Ik tekende of schilderde. De musici reageerden. Met Patrick ga ik op zoek naar echte verbinding, ook via de techniek. Een geluid van hem leidt dan vrijwel automatisch tot een bepaald beeld bij mij en andersom.” Housen zag daar ook de uitdaging van. “Als componist word ik nooit zo’n goede muzikant als de violist of de saxofonist waarvoor ik schrijf”, zegt de man, die ooit als gitarist begon en onder meer actief was in de metalwereld. “Mijn kracht ligt in het onderzoek, het ontdekken van nieuwe werelden.”

Housen en Van Vollenhoven ontmoetten elkaar voor het eerst op Winternights in AINSI in Maastricht. Zij voerde op het showcase- en makersfestival met de Spaanse toetseniste María Dominguez Perez hun gezamenlijke programma MariaMarie op, “een audiovisuele en muzikale reis met beeldende kunst, poëzie, (piano-)muziek en elektronica”. Hij werkte aan een compositieopdracht en was op zoek naar inspiratie. “Eddie Guldolf, artistiek coördinator bij C-takt in Genk, wees me op Winternights. Daar zou ik andere jonge makers aan het werk kunnen zien middenin hun proces. En er zou ruimte voor gesprek en debat zijn.”

Na afloop van haar performance raakte Van Vollenhoven aan de praat met Housen. “We hadden met een groep een discussie in een kring. Patrick viel me op. Hij leek een beetje de vreemde eend in de bijt, was ook in zijn eentje daar. Ik stap vaak op de loners in een gezelschap af. Ook nu. We raakten aan de praat en Patrick vertelde dat hij actief was als componist en experimenteerde met digitale geluiden. Spontaan zei ik toen dat we moesten samenwerken. Ik zocht al een tijdje naar iemand met wie ik muziek en beeld meer kon laten samenvloeien.”

Van Vollenhoven en Housen wisselen ideeën uit via de digitale snelweg, maar de grootste stappen zetten ze op de momenten dat ze ook echt samenwerken, op Housens werkplek in Gent of in Van Vollenhovens iets grotere atelier in Maastricht. Al een paar keer traden ze al uit die laboratoriumachtige setting voor try-outs samen met drummers van het Belgische ensemble Bl!ndman. Housen: “Kijken wat werkt en wat niet werkt. Het is zoeken naar de juiste vorm. Welke verbindingen zijn echt zinvol? Hoe houd je het dramaturgisch ook interessant?” Volgens Housen brengt het hem bij zijn grootste kracht: “Ik word nooit zo goed als die geweldige drummer of die geweldige saxofonist. Door de juiste vragen kan ik wel zinnig onderzoek doen en nieuwe wegen proberen te vinden.”

In feite ontstaat stilaan een geheel eigen taal. “Wat we op het podium doen lijkt op de reguliere aanpak bij geïmproviseerde muziek”, legt Van Vollenhoven uit. “Een deel is vooraf bedacht, een deel ontstaat door de actie en reactie ter plekke, een deel is volledig vrije improvisatie. Alleen gaat het in ons geval niet om instrumentalisten, maar om een musicus en een beeldend kunstenaar.”

De twee hebben voor hun “hedendaags neuraal netwerk” de naam “Trigger Tribe” bedacht, een verwijzing naar de wereld van het internet. Samenwerkingen als die van hun komen op de digitale snelweg namelijk voortdurend tot stand. En uit die artistieke ontmoetingen ontstaan net als in het geval van Van Vollenhoven en Housen nieuwe stammen met heel eigen gebruiken en een eigen taal.

Winternights 2018. Sphinx-kwartier Maastricht. Van 20 tot en met 22 december. viazuid.com, c-takt.be

foto: Maxime Jean-Baptiste

 

WINTERNIGHTS

WINTERNIGHTS is een showcase-festival en toont work-in-progress-projectenvan atypische makers, die transdisciplinair en hybride werkmaken. WINTERNIGHTS heeft als doel prille projecten van beloftevol talent uit Nederlands en Belgisch Limburg voor een eerste keer met een publiek te delen. WINTERNIGHTS is het initiatief van VIA ZUID en SoAP in 2016 en uitgegroeid tot een intensief samenwerkingsproject met de Vlaamse werkplaats C-takt uit Neerpelt en Genk en Maastrichtse organisaties Intro, FASHIONCLASH, Sally Dansgezelschap Maastricht en GOTRA. Gedurende WINTERNIGHTS worden er ook makersmomenten georganiseerd, waarbij in lezingen, workshops uitwisseling en kennisoverdracht central staan. viazuid.com

C-TAKT

Vanaf 14 september is er in Genk de manifestatie C-TAKT#2, een week lang presenteren jonge makers uit binnen- en buitenland hun werk. c-takt.be