Wido Smeets en Leon Verdonschot wisselen van gedachten over voorkeuren en ontwikkelingen in de popmuziek. Dit is aflevering 48. “De avond dat ik haar (toen nog: hem) live zag in dat zaaltje in Duitsland, viel me wel de nagellak al op.”
Michael Jackson begint er, op zijn manier, mee. Later deden Radiohead en good old David Bowie hetzelfde: de ‘oude’ media links laten om een nieuwe plaat te pushen. De radio wordt genegeerd, net als de platenmaatschappij. Er is geen ouderwetse promotiecampagne met verplichte interviews op hotelkamers, en de artiesten hoeven ook geen mini-tourneetjes langs muziekprogramma’s en tv-stations te doen.
Inmiddels lijken nieuwe platen uit het niets te komen. Klopt wel een beetje, ze komen uit cyberspace. Zoals de fenomenale Beyoncé, waarvan vlak voor kerstmis in vier dagen via internet een miljoen exemplaren werden verkocht. Het nieuws kwam tot ons via social media, blogs en radiostations die het oppikten en versterkten.
Ik las over dit fenomeen in een papieren nieuwskrant die er na de lancering een paginagroot artikel aan wijdde. Terwijl ik het las, hupte Sunken Condos (2012) van Donald Fagen uit mijn luidsprekers. Voor de jonkies: Fagen was het brein achter Steely Dan, een Amerikaanse band die bijna veertig jaar geleden top was. Eigenlijk is Fagen top gebleven (wat niet geldt voor zijn maatje van destijds, Walter Becker), en groovyer dan Sunken Condos kan muziek amper zijn. Net als de teksten. ‘They may fix the weather in the world, just like Mr. Gore said. But tell me what’s to be done, Lord, about the weather in my head.’
Als gezegd, Beyoncé kan er ook wat van. Haar jongste cd is het bewijs dat main stream pop wel degelijk vernieuwend kan zijn, en een soort eerherstel van het traditionele album: een verzameling liedjes met samenhang en sfeer. Een concept dat door het liedje-luisteren bij de streaming services naar de achtergrond is gedwongen. In dat opzicht is Beyoncé ‘old school’, getuige haar uitspraak op Facebook: “Ik wil dat mensen de dingen anders horen en een andere eerste indruk hebben. De hele visie van het album. Dat ze zien hoe persoonlijk alles is.” Niks liedje-luisteren, maar zoeken naar verband en samenhang.
‘The air is boiling, sun on my back. Inside I’m frozen girl, I’m about to crack’, zingt Donald Fagen op Sunken Condos. Ze zouden best samen een plaat kunnen maken, deze oldtimer uit 1948 en de 33 jaar jongere Beyoncé Giselle Knowles.
WIDO SMEETS
Nine Inch Nails deed het in het najaar, Bruce Springsteen ook, en Beyoncé inderdaad eveneens: totaal onverwacht een album uitbrengen. In alle drie de gevallen ook nog een heel sterk album. In het geval van Springsteen was zelfs zijn eigen platenmaatschappij verbaasd dat hij zo snel weer met iets nieuws kwam.
Het waren drie albums die waarschijnlijk tegen hooggespannen verwachtingen op hadden moeten boksen, maar dat hoefde nu dus niet. Precies dát mis ik op deze manier wel: de voorpret. Het grote me verheugen.
Eind deze maand verschijnt Transgender Dysphoria Blues, het zesde studioalbum van een van mijn favoriete bands, Against Me!. Ik hoorde twee jaar geleden al enkele nummers van het album toen zanger Tom Gabel er tijdens een optreden in een piepklein kraakpand net over de Duitse grens enkele nummers van speelde. Daarna is er nogal wat gebeurd. Eerst viel de band uit elkaar, daarna Tom Gabel zelf. Hij onderging een geslachtsverandering, en is nu niet langer een coole vent, maar een coole chick, met de naam Laura Jane Grace. Tijdens veel optredens van Against Me! heb ik meegezongen met het nummer The Ocean: “If I could have chosen, I would have been born a woman, My mother once told me, She would have named me Laura”. Dat was dus geen herinnering, maar een aankondiging.
De avond dat ik haar (toen nog: hem) live zag in dat zaaltje in Duitsland, viel me wel de nagellak al op. Een week later stond er een groot verhaal in het Amerikaanse muziekblad Rolling Stone: “Tom Gabel of Against Me! Comes Out as Transgender.”
Het gros van de nieuwe nummers gaat er over. De meeste heb ik inmiddels al gehoord op Youtube-opnamen van optredens. Ik kon niet wachten op het album. Mijn verwachtingen zijn hooggespannen. Het album kan daardoor tegenvallen, zeker. Maar het speculeren, hopen, en de sensatie van het dadelijk daadwerkelijk ein-de-lijk in handen hebben van het album en het voor het eerst beluisteren ervan, dat hoort bij mijn muziekbeleving. En dat halen Bruce en Beyoncé met hun verrassingsaanval wel weg.
LEON VERDONSCHOT