Ze is dé autoriteit op het gebied van bio-art, de relatief jonge kunstvorm waar kunst, wetenschap en natuur samenkomen. En waarmee makers als het even kan wereldproblemen te lijf gaan. Jalila Essaïdi denkt graag groot, over een internationale bio-art campus bijvoorbeeld. “Een plek waar ik en al die jonge talenten die hier komen, slimmer kunnen worden.”

ze kon als kind maar moeizaam haar weg vinden in het onderwijssysteem. Met haar grenzeloze nieuwsgierigheid leerde ze liever buiten de schoolmuren. “Mijn vader was uitvinder, er kwamen allemaal interessante mensen bij ons over de vloer. Ik voerde gesprekken met filosofen, hing aan de lippen van wetenschappers en ging lekker kliederen met kunstenaars.”

In het verbinden van verschillende vakgebieden schuilt al van jongs af aan haar talent. En ze is tegendraads: als iedereen A zegt, zegt zij B, als iedereen een bepaalde richting op denkt, ziet zij andere mogelijkheden. Die oorspronkelijke blik, de nieuwsgierigheid, een onstilbare honger naar kennis en een sterk maatschappelijk engagement leidden de afgelopen jaren tot opvallende prestaties. In 2011 haalde Jalila Essaïdi (Eindhoven, 1980) de internationale pers met een ontwerp dat indruk maakte: 2.6g 329m/s (de internationale standaard voor kogelvrije vesten), alias ‘bulletproof skin’. Met behulp van spinnenzijde kon ze een alternatief soort menselijke huid maken dat de impact van een kogel kan weerstaan.

In één klap was ze, in Nederland en ver daarbuiten, een belangrijke speler op een nieuw en opwindend terrein waar kunst, wetenschap en natuur verweven zijn: bio-art. Ze richtte in Eindhoven de BioArt Laboratories op, waar kunstenaars en wetenschappers hun experimenten kunnen uitvoeren. Met de recente verhuizing naar een voormalig militair complex in het groen aan de rand van de stad, komt een droom uit: hier moet de BioArt Village verrijzen. We spreken elkaar in het voorlopige kantoortje: een spartaans ingerichte zeecontainer, vlak naast een geïmproviseerde kippenren.

Fotografie: Jasper Groen

Na de kogelwerende huid volgde (in 2016) Mestic, textiel gemaakt van vezels uit koemest. Een technische innovatie en tegelijk een artistiek antwoord op het mestprobleem. Opnieuw haalde ze wereldwijd de pers. Ze sleepte de H&M Global Change Award in de wacht en werd gebombardeerd tot visionair. Ondertussen werkt ze keihard, zeven dagen in de week, zonder vakanties. Een privéleven heeft ze nauwelijks. Alles om haar eigen ideale omstandigheden te creëren: BioArt Laboratories, BioArt Village en een internationaal netwerk van wetenschappers en instituten. Samen met een klein, loyaal team, bevlogen vrijwilligers en ondanks krappe budgetten. “Vrijheid is voor mij essentieel. Ik moet volledig onafhankelijk zijn en mijn eigen koers kunnen varen. In zee gaan met een investeerder die voorwaarden stelt, is geen optie.”

Als je zo groot denkt en tegelijkertijd een groeiende organisatie runt, is tijdmanagement een noodzaak. Het talentontwikkelingstraject High Potentials dat ze in 2014 volgde bij het bkkc, betekende veel voor haar zegt ze. “Het bkkc was een van de eerste organisaties die de artistieke meerwaarde zag van mijn interdisciplinaire werkwijze, en bood aan me te begeleiden.
Met mijn coach reflecteerde ik op de vraag wat ik nu écht wil, waar ik sta, hoe ik prioriteiten moet stellen en taken kan delegeren. Het is echt belangrijk dat ik tijd vrijhoud om zelf onderzoek te blijven doen, me ergens in te kunnen verdiepen. Als ik alleen maar leiding geef, voel ik me langzaam dommer worden.”

We lopen de container uit, langs de kippen, het hoofdgebouw in. Het behang krult van de muren, de vloer is hier en daar opengebroken, radiatoren en leidingen zijn gestript door krakers. We lopen van ruimte naar ruimte, terwijl Jalila opsomt wat waar komt. “Hier komt een labruimte, hier de kantoren, hier in de vensterbank een terrarium voor de spinnen. En de kelder is ideaal voor de schimmels en bacteriën.”

Onder de hoge balken van de grote zolder droomt ze hardop: “Hier komen de grootste wetenschappers ter wereld, van Harvard, van het Massachusetts Institute of Technology (MIT), lezingen geven. Het wordt een campus die gaat bruisen en leven, het grootste centrum voor bio-art in Europa.

Een plek waar ik en al die jonge talenten die hier komen, slimmer kunnen worden.”

‘VERNIEUWEND ICOON’

Jalila Essaïdi is al jaren hét creatieve troetelkind van Eindhoven, een ideaal uithangbord voor een stad die zich graag profi leert als een plek waar techniek, wetenschap en creativiteit elkaar tot grote hoogte stuwen. Mary-Ann Schreurs, als wethouder voor innovatie, design, duurzaamheid en cultuur: “Ik vind Jalila een vernieuwende denker die de grote problemen van de huidige tijd aanpakt. En dat altijd op een totaal onverwachte, positief-disruptieve wijze. Ze is uitgegroeid tot een icoon, tot iemand die van grote waarde is als voorbeeld voor veel nieuw talent. Talent dat ook weer tot de innovaties kan komen waar deze tijd om vraagt.”