Kille symboliek

Het ziet er naar uit dat we met het onbestaanbare kabinet-Schoof het nieuwe jaar in gaan. In het hoofdlijnenakkoord wordt cultuur twee keer vermeld. De tweede vermelding is een echo van de eerste: ‘Onze boeren, tuinders en vissers moeten gekoesterd worden, omdat ze […] onlosmakelijk onderdeel zijn van onze Nederlandse cultuur.’ In de regeringsverklaring en het regeerprogramma is al even weinig over cultuur te vinden. Het verhogen van de btw op kunst, boeken, toneel, concerten en tentoonstellingen was vooral een trucje om de staatskas bij te vullen. In vergelijking met de revanchistische bezuinigingen van het eerste kabinet Rutte maakt de maatregel een onverschillige indruk.

Toch beschikt het kabinet-Schoof over een heuse cultuurminister, de muzikale natuurkundige Eppo Bruins. De minister maakt vanaf het begin een hopeloos verdwaalde indruk. Zo zegt hij bij de uitreiking van de Johannes Vermeerprijs aan illustrator en kinderboekenschrijver Marit Törnqvist: ‘De Johannes Vermeerprijs is van de kant van de gever – van mij als minister, namens het kabinet, namens ons land – de hoogst mogelijke erkenning van het belang van de kunsten in onze samenleving.’ Hij voegt daar verontschuldigend aan toe: ‘Maar verder zit ik eerlijk gezegd ook met de btw-verhoging in mijn maag. Misschien nog wel meer vanwege de kille symboliek van de maatregel dan vanwege de financiële consequenties.’

Het ontbreekt het kabinet-Schoof én de coalitiepartijen aan zorg en sympathie voor cultuur. Het bijeengeraapte zooitje bewindspersonen heeft geen enkele interesse in ‘het belang van de kunsten in onze samenleving’. Het gevaar van die onverschilligheid lijkt nog niet tot de sector doorgedrongen. Als landelijk cultuurbeleid wordt gemarginaliseerd en de begrotingsdruk blijft toenemen, krijgen provincies en gemeentes een sleutelrol. Zij moeten dan zelf beslissen welke prioriteit ze aan cultuur willen en kunnen geven. Je hoeft niet paranormaal begaafd te zijn om de gevolgen te voorzien. In de meeste gevallen zal cultuur het afleggen tegen economie, verkeer, jeugdzorg of veiligheid.

De btw-maatregel van het kabinet-Schoof is wel van de baan, maar daarmee is de kou niet uit de lucht. De cultuursector staat aan de vooravond van een lange, donkere winter.

Dingeman Kuilman is directeur van het Stedelijk Museum Breda.