Het is tijd voor een bekentenis. Over veel, misschien wel te veel dingen heb ik me in mijn leven druk gemaakt – maar de spaarders op Cyprus horen daar niet bij. Nu het moet, blijkt dat het wel meevalt, dat sparen bedoel ik. Bijna de helft van de 54 miljard euro aan deposito’s op het eiland blijkt in handen van vermogende Russen. Geen kleine spaarders die à la Icesave een kwart procentje extra rente willen vangen, maar grootschalige witwassers.

De bankenkrach op Cyprus is de zoveelste nagel aan de doodskist van het hyperkapitalisme. Als De Slegte in de jaren na 1989 niet zo stom was geweest de klassiekers van Karl Marx in de shredder te gooien, hadden ze met het voorraadje Das Kapital het zieltogende Selexyz (waar ze niet eens meer weten wie Karl Marx was) er in één keer bovenop kunnen helpen. Want ja, het was de 25 jaar geleden naar de schroothoop van de geschiedenis afgevoerde Marx die ooit voorzag wat nu gebeurt: het kapitalisme in zijn puurste vorm privatiseert de winsten, en socialiseert de verliezen.

De Russische nouveau riches die hun zwarte geld op Cyprus stallen, kunnen bezwaarlijk tot de verliezers worden gerekend. Dat zijn de Cyprioten zelf. Met hen houdt deze haircut (een spaardersheffing tot 10 procent) geen rekening. “Het lijkt eerlijk om alle rekeninghouders een bijdrage te vragen”, zegt Jeroen Dijsselbloem, de überapparatsjik van de EU, dan doodleuk. Hoe komt het toch dat ik die man nooit associeer met de sociaal-democratie?

Wat nu op Cyprus gebeurt, heeft via een ‘democratische’ omweg ook bij ons plaatsgevonden. De megatekorten van ABN Amro, ING en SNS, bepaald niet de schuld van de kleine spaarders, worden nu via megabezuinigingen wel aan hen doorberekend. Om maar niet te spreken van de arme drommels in Italië en Spanje, brave huisvaders die een jaar geleden nog een oorbare baan hadden en nu met hun kinderen op straat staan te bedelen. Of de radelozen in Griekenland die de hand aan zichzelf slaan, zodat vrouw en kinderen in elk geval een weduwenpensioen krijgen om zich in redding te brengen.

De vraag of zo’n bail in op Cyprus rechtvaardiger is dan het democratisch uitsmeren van de ellende over een hele bevolking, is dan niet bijster interessant meer. Niet voor niets heeft Poetin bij de EU geprotesteerd tegen de bail in; de witwassende nouveau riches vormen zijn achterban. Maar als oud-marxist weet hij wat het hyperkapitalisme ons heeft opgeleverd: overheden die geen geld meer in kas hebben om banken te redden. Wat zou er in Nederland gebeuren als premier Rutte een kapseizende Rabobank met 20 miljard te hulp zou schieten, om dat bedrag in een volgende bezuinigingsoperatie bij het volk op te halen? Precies.

Door de Cyprus-deal is de geest uit de fles. De bail in stond al een tijdje op de EU-agenda, maar zou pas over een jaar of vijf worden ingevoerd, als Europa in rustiger vaarwater zou zijn beland. Tja, tijd van vijfjarenplannen is toch echt voorbij. De bankrun blijft alleen uit omdat de banken hun deuren gesloten houden.

Wie denkt dat de crisis zijn diepste punt heeft bereikt, zit er naast. Nee, we zijn nog lang niet bij het putje. Who’s next?

WIDO SMEETS