Nu de reeds lang aanslepende tramverbinding tussen Hasselt en Maastricht recentelijk werd geofficialiseerd, mag ik hopen dat jullie, aan gene zijde van de Maas, goed hebben nagedacht over de gevolgen van deze nieuwe connectie tussen west en oost. En dan bedoel ik niet het financiële plaatje, maar over de kans dat de Belsj van d’n Ollander gaat profiteren. Dat zou namelijk niet netjes zijn.
Zo’n nieuwe verbinding zorgt er in het ideale geval voor dat we mekaar beter leren kennen. Niet enkel in een shopping-context (wat onze politici en handelaars willen), maar eventueel ook in een wat ruimer cultureel kader: dat we mekaars musea, concerten en theatervoorstellingen wat makkelijker bezoeken. En dat we daarna al eens in mekaars restaurants en cafés binnenlopen. Daar kan geen mens tegen zijn, me dunkt. Nou, ik had de afgelopen jaar steeds meer de indruk dat jullie, Nederlands-Limburgers, toch enig voorbehoud aan de dag legden. En dat hadden jullie goed gezien.
Eerst lukte het niet omdat de sneltram de brug niet over kon, en daardoor ook niet tot aan het station van Maastricht zou geraken. “Hé, da’s nou jammer,” zo was de ondertoon. Ik detecteerde echter ook de subtiele suggestie van “Hé, dààr zijn we vanaf, van die hele tram. Gekke Belgen.” Daarna werd er opnieuw een tijdlang getreuzeld, en nog later werd er gedreigd met uitstelboetes en allerhande naars. Die sneltram, die moest en zou er komen. Vooral de Vlamingen vonden dat. De Nederlanders vonden het al lang goed zo, zeker toen bleek dat ze al meteen zes miljoen dienden te transfereren – een bedrag dat straks dramatisch oploopt, wij Belgen hebben daar ervaring mee. En nu is er dus een lintje doorgeknipt ter hoogte van Lanaken, met onze en jullie gezagsdragers in de hoofdrol. Laat het me zo stellen: die van jullie lachten aanzienlijk zuiniger dan die van ons. Ik begreep precies waarom.
Punt is immers dat er aan Vlaamse zijde anno 2017 niet zo gek veel meer te vieren valt, en bij jullie nog wel. Eerst en vooral zitten we federaal met een begrotingstekort waar zelfs specialisten én het IMF van zeggen dat het stilaan Afrikaanse allures dreigt te krijgen. Met een minister van financiën die de ene dag “2,4 miljard” roept, en daags nadien “4,2 miljard. Sorry, foutje.” Ik verzin het niet, dat doet minister Johan Van Overtveldt zelf wel. Nog een week later was er opnieuw 1,3 miljard zoek, en van de inmiddels door de Belgen reeds 9 miljard bespaarde euro’s in twee jaar tijd, kon op verzoek van een journalist precies 600 miljoen aantoonbaar gelokaliseerd worden. De rest lijkt te zijn verdwenen in een boekhoudkundige galmput die dieper reikt dan onze voormalige steenkoolmijnen.
Precies in diezelfde periode liet het kabinet van Rutte weten dat Nederland 4,3 miljard op overschot heeft. Kijk, dan kan je onderhandelen, vind ik, als goeie buren… Geef ons nou 4,2 miljard, omdat we het even moeilijk hebben, en hou die 0,1 miljard extra bij wijze van appeltje voor de dorst. Da’s nog altijd winst, toch? We betalen later terug. Of ook niet, maar dat zien we dan wel weer. Europa zal daar vast iets over te zeggen hebben, maar dat trekken wij ons doorgaans niet zo aan.
Nee, jullie hebben weinig te winnen met die tramlijn naar de Belsj. Cultuur al helemaal niet. En nou moet ik oppassen met wat ik zeg, maar het komt er zo’n beetje op neer dat we hier zonet een culturele besparingsronde achter de rug hebben waarop het begrip kaasschaaf niet langer van toepassing was. Het ging eerder om een op hol geslagen bulldozer, waarbij vooral de provincie Limburg werd platgeraspt. De kans bestaat dus dat onze regio binnen afzienbare termijn een soort Siberische toendra qua cultuur wordt. En dat jullie op ons, verstotenen der aarde, de indruk gaan geven een glimmende etalage van creativiteit en beleidsvisie te zijn. Daar komt allerlei onheil van, van zo’n jaloers onevenwicht.
Een sneltram zou voor ons in die context functioneren als een hulplijn, een vluchtroute naar wat beschaving. In de omgekeerde richting zien we een handjevol Nederlanders naar ons sporen om wat fruit te kopen. “Als we vanavond niet terug thuis zijn, verwittig dan effe Interpol, als je wil.” Ook gezellig.
