De eigen collectie: wat doe je ermee? Het probleem dient zich al aan als je in de loop der jaren een heleboel wandversiering hebt verzameld: een paar schilderijen, vergrotingen van de meest opzienbarende vakantiefoto’s, portretjes van ouders en kinderen, mooi ingelijste tentoonstellingsaffiches en het door oma geborduurde paard. Je zou ze wel allemaal willen ophangen, maar er is geen plaats voor. De spullen raken op zolder verzeild en tenslotte worden ze alleen nog maar verplaatst als je op zoek bent naar iets anders. Zo gaat het tenminste bij ons.

En zo lijkt het ook in veel musea te gaan. Vaste collecties trekken namelijk weinig publiek. Conservatoren en bezoekers rennen van de ene tijdelijke expositie naar de volgende. De schatten uit het depot blijven verborgen. Op z’n best zijn ze weg, uitgeleend aan exposities elders. Dat lukt met de spullen op onze zolder nou nooit.

Ludwig Forum in Aken beheert een fors deel van de reusachtige hoeveelheid kunst die chocolade-echtpaar Peter en Irene Ludwig vanaf de jaren zestig bij elkaar bracht. Op het moment lopen er bij Ludwig Forum twee collectie-tentoonstellingen. Zelfs vier, als je het video-archief en de min of meer permanente presentatie van hoogtepunten (Jasper Johns, Andy Warhol, Gerhard Richter, Jeff Koons, Keith Haring, …) meetelt.

In het verleden waren Jezus, Maria, heiligen en vorsten onze grote voorbeelden. Vandaag de dag ligt dat anders. De bescheiden tentoonstelling Modern Icons laat zien hoe hedendaagse kunstenaars aan de ene kant een loopje nemen met de geijkte manieren om onze helden af te beelden en aan de andere kant nieuwe helden creëren, zoals stripfiguren of zelfs de eigen vriendenkring. De keuze van een stuk of twintig werken uit de eigen verzameling laat natuurlijk niet toe het thema volledig uit te diepen, maar er zijn wel leuke verrassingen te zien. Eduard Gorochowski bijvoorbeeld: zijn stijfjes poserende officiersechtpaar lijkt na vertrek uit een roman van Tolstoi de weg kwijt geraakt te zijn in de moderne wereld.

Groter en ambitieuzer is de collectie-tentoonstelling Die neuen Amerikaner. Hier gaat het om werk uit de jaren zeventig en tachtig dat net niet bij de permanent getoonde toppers is gaan horen. Omdat het te gedateerd is, omdat het buiten de canon valt, omdat het te raar of gewoon te onpraktisch is – en dat is juist het leuke aan deze tentoonstelling! De feministische tegelvloer van Joyce Kozloff, het surrealistische poppentheater van Suzan Pitt, de huisvlijt met Amerikaanse en Chinese kranten van Laurie Anderson, de absurde modeshow van Robert Kushner, maar ook de glimmende, science-fiction-achtige zeefdrukken die Lowell Nesbitt voor de NASA maakte: stuk voor stuk stralen ze uit dat in de good old seventies eventjes alles kon. Maar tegenwoordig kan toch ook alles, werpt de cynicus in mij vermoeid tegen. Ja, maar nu kan het vooral omdat het kan, toen geloofden we er warempel in. Om je zoiets te realiseren, is het wel degelijk de moeite waard eens na te gaan wat er nog op zolder staat.

O ja, er is ook een tijdelijke tentoonstelling in Ludwig Forum. Ellen Gronemeyer (Fulda, 1979) schildert virtuoos, maar mij is niet helemaal duidelijk waar ze met haar vele verwijzingen naar de kunstgeschiedenis, haar meerlagigheid en haar suggestieve titels eigenlijk naar toe wil. Of is dat nu weer die vermoeide cynicus in mij?

Ellen Gronemeyer – Watchever van 13 april t/m 22 juni in Luwig Forum für Internationale Kunst, Aachen. De looptijd van de overige genoemde tentoonstellingen is onbepaald, zie. www.ludwigforum.de