Corona kan ook in de keuken worden bestreden, ontdekt MARLEEN DANIËLS, en levert er gelijk het recept en een video-kookaanleiding bij. 

Toen in 1931 de pest uitbrak in Yogyakarta stuurde de sultan zijn onderdanen 49 dagen in quarantaine met een curry, sayur lodeh. De epidemie stopte en de remedie werd een traditie.

Sayur lodeh is een simpele vegetarische curry: zeven ingrediënten en pikante kokosmelk. Voedingsspecialisten die zich over het curry-fenomeen bogen vonden het een perfect recept voor een lockdown: behalve een helende werking waren de ingrediënten makkelijk verkrijgbaar.

Het bevel van de Sultan was vooral een oproep tot solidariteit. Een stad die op hetzelfde tijdstip hetzelfde kookt en eet laat een groot gevoel van samenhorigheid zien: de ‘we are all in it together’ gedachte. Voor de Javanen is het simpel: vermijd obstakels en het leven zorgt voor zichzelf.

‘De symboliek in sayur lodeh zit hem in de zeven ingrediënten.’

De Javaanse keuken zit vol symboliek. Zo weerspiegelt nasi tumpen, een torenhoge gele rijstschotel op een mix van vlees en groenten, de wereldorde onder God. De rituele aromatische rijstschotel nasi kuning wordt opgediend als zegening in een nieuwgebouwd huis. En het drankje Jamu, op basis van turmeric, is Javaans voor  gezondheidsgebed.

De symboliek in sayur lodeh zit hem in de zeven ingrediënten. Het getal 7 heeft een spirituele betekenis; de zeven ingrediënten samen koken (in de pikante cocusmelk) lijkt op een gemeenschappelijke bezwering die volgens traditionalisten als antwoord dient op een tegenslag waar niemand onderuit komt.

Dit rituele, collectieve koken vindt zijn oorsprong in de Javaanse ‘selamatan’ waarin voedsel een verbindende rol speelt: samen voorbereiden, samen koken en samen eten.

Het fascinerende (en het magische) aan sayur lodeh is de eenvoud van het idee: de ingrediënten zijn in elk Javaans dorp verkrijgbaar, de bereiding ervan is simpel.

‘Sultan HB VIII kwam – na twee decennia pest op Java – met de sayur lodeh remedie, in combinatie met 49 dagen quarantaine, en de ziekte was daarna was verdwenen.’

Volgens de Javaanse overlevering werd sayur lodeh voor het eerst opgediend tijdens de uitbarsting van de vulkaan Merapi in 1006, toen de bevolking ondergronds probeerde te overleven. Andere geschiedschrijvers vonden de eerste lange bonen pas terug in de zestiende eeuw met de komst van de Portugezen en de Spanjaarden. Een derde bron spreekt van een traditie uit de 19e eeuw.

Zeker is dat sultan HB VIII in 1931, na twee decennia pest op Java, met de sayur lodeh remedie kwam, in combinatie met 49 dagen quarantaine, en dat de ziekte daarna was verdwenen.

De inwoners van Yogyakarta waren de traditie uit het oog verloren tot er onlangs een WhatApp-groepje opdook dat sayur lodeh als remedie tegen Covid 19 voorschreef. De (huidige) sultan ontkende dat hij het bericht de wereld had ingestuurd; hij ziet zichzelf als een vernieuwer en wil niet met oubollige tradities worden geassocieerd. De bevolking nam de boodschap serieus en begon massaal sayur lodeh te koken. (bron: BBC)

MARLEEN DANIËLS


Recept voor Sayur Lodeh

Bedankt @ Andrew Thomas voor de editing van de video!

Ingrediënten

  • 50 gram melinjo (=olijf achtig fruit)
  • 100 gram melinjo blad
  • 200 gram chayote (=soort pompoen)
  • 100 gram lange groene bonen
  • 1 Ronde purpere aubergine
  • 1 Jackfruit
  • 1 stuk tempeh of soya
  • 100 ml kokosmelk

Verder:

  • 3 teentjes knoflook
  • 1 koffielepel korianderpoeder
  • 1 tafellepel zout (!)
  • Snuifje suiker
  • 1 rode chili
  • 3 groene chili’s
  • 1 cm galangal
  • 1 laurierblad

Bereiding

Pureer de sjalotjes, knoflook en mix met de korianderpoeder, zout en suiker

Snij de chilipepers fijn.Pel de chayote en snij in blokjes, snij de lange bonen in stukjes van 2 cm, snij de aubergine in blokjes en pel en snij het jackfruit.

Breng de kokosmelk aan de kook samen met de kruidenmix. Doe de galangal, het jackfruit, de chayote, melinjo en de lange bonen erin en breng het geheel aan de kook. Voeg vervolgens het melinjo- en laurier-blad, de chili’s, de aubergineblokjes en de soya toe en laat het even doorkomen. Opdienen met rijst.