Amazon, ’s werelds grootste online winkel met 164 miljoen klanten, heeft een kartel-aanval weerstaan van de grote Amerikaanse uitgeverijen en, godbetert, Apple, over het afschermen van de markt voor e-books.

De details zal ik u besparen, multinationals die groot zijn op de zogenaamde vrije markt worden dat door hun rivalen ervan uit te sluiten. Daarop aangesproken voor de rechter spelen ze vervolgens de vermoorde onschuld. Vroeger, nu, tot in het einde der tijden, what’s new. We kunnen dus niet verbaasd zijn dat Amazon van zins is de complete boekenmarkt uit te roken. Net zoals je op je vingers kan natellen dat op enig moment de Amerikaanse anti-kartelwaakhond ingrijpt en het concern een mega-boete gaat opleggen. Ze hebben het geld al klaarliggen.

Voor de traditionele boekenmarkt, drukkers, uitgevers, winkels, wat niet al, is het dan al te laat. In 2025 bestaat 75 procent van de Amerikaanse markt uit e-books, de meeste uitgevers en boekhandelaren zijn dan verdwenen.

Is dat slecht nieuws? De bond van Amerikaanse uitgevers meldt dat de totale omzet de laatste drie jaar is gegroeid; zonder e-book zou de omzet gelijk zijn gebleven of gedaald. Een vijfde van de Amerikaanse lezers las afgelopen jaar een e-book, plus nog 23 andere titels, een gemiddelde dat de doorsnee dode-bomen consument bij lange na niet haalt. En guess what: lezers van e-books hebben behalve hun Kindle ook papieren boeken naast hun bed liggen. Zoals autobezitters als het van pas komt met de trein of het vliegtuig reizen en tv-kijkers naar de bioscoop gaan.

Zonder twijfel is het e-book de grootste revolutie in leesland sinds Gutenberg. Er worden meer boeken uitgegeven dan ooit, er is een groter publiek voor gedrukte woorden, op papier dan wel in pixels, en er zijn meer schrijvers. Meer, meer, meer, in het land van overvloed klinkt dat woord ons als muziek in de oren. Hoe meer je koopt, hoe meer je bespaart, zag ik laatst een kledingwinkelier zijn 30 %-kortingsactie aanbevelen. Zo is het maar net.

Het papieren boek is me even lief als het e-book, en dat de uitgevers het loodje zullen leggen, ik zit er niet mee, ze verzinnen vast wel weer wat anders. Erger is dat veel boekenzaken het loodje gaan leggen. Langs de gestapelde Billy’s schuiven bij boekhandel De Tribune is toch echt een andere ervaring dan over Amazon-site scrollen, daar hoef je geen nostalgicus voor te zijn. Seperenditeit, Geen boekwinkels meer in de stad, dat is serieuze achteruitgang. Ik hou me vast aan andere overlevingsacts in de geschiedenis, zoals die van de eerdergenoemde trein, de film en de schilderkunst – hoe vaak díe niet ten dode zijn opgeschreven.

Op Gods planeet is plaats voor talloze scheppingen die elkaar het licht gunnen. Dit stukje ontstond toen ik een column las van Timothy Egan (wiens titel ik hier deels parafraseer) in de Herald Tribune van 28 april. Ik was er tien kilometer voor omgereden voordat ik ermee neerstreek op een Italiaans terras. Bepaald geen digitale actie; mijn i-pad zit al dagenlang onaangeraakt in mijn koffer. Deze woorden tikte ik later die dag op mijn laptop. Dat dan weer wel.