De Sint-Pietersberg, een geschiedenisboek in kalksteen

Onder Maastricht, tegen de Belgische grens, ligt het Plateau van Caestert, dat grotendeels uit kalksteen bestaat. Het noordelijke deel van het plateau vormt de Sint-Pietersberg waarvan men in de Middeleeuwen ontdekte dat kalksteen een bruikbaar bouwmateriaal was. Omwonenden begonnen met de hand de zachte kalksteen af te graven door er blokken uit te zagen. Deze industrie leidde in de loop der eeuwen tot een immens ondergronds labyrint dat bekendstaat als de mergelgroeven. Het oppervlak van de muren bevat een enorm...

archief aan informatie, notities, tekeningen en inscripties die teruggaan tot de late Middeleeuwen. Achtergelaten door verschillende mensen, van blokbrekers tot toeristen, van soldaten tot onderzoekers en van priesters tot alledaagse voorbijgangers. Dit geschiedenisboek in steen geeft ons inzicht in het leven onder de grond en daarboven. Hier werd de beruchte Mosasaurus voor het eerst ontdekt. De groeven, in de volksmond grotten, zijn getuige geweest van oorlogen, belegeringen en bevrijdingen. Het is de thuisbasis van vele mythen en legenden en werd gebruikt als opslagplaats voor nationale schatten zoals Rembrandts Nachtwacht. Replica van de Nachtwacht – waarvan het origineel tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Sint-Pietersberg lag opgeslagen –in de Sint-Pietersberg. foto Historisch Centrum Limburg/Collectie J. Spee – 01427 De ENCI-groeve bij Maastricht toen er nog mergel werd gewonnen. foto Historisch Centrum Limburg/Collectie J. Spee – 02946 Rond 1960 begon cementbedrijf ENCI met het uitgraven van Slavante, het oudste deel van het tunnelsysteem, wat het begin inluidde van de vernietiging van deze cultuurhistorische schat. Het zette mensen ertoe aan om zoveel mogelijk te documenteren voordat de schatten voor altijd in de cementmolens zouden verdwijnen. Een van hen was Jan Spee, die duizenden foto’s nam in dit ondergrondse doolhof. Hij bracht het gangenstelsel nauwgezet in kaart en ordende het, voegde er notities, beschrijvingen en gedachten aan toe. Eind 2013 bracht hij zijn hele collectie onder in de archieven van het Historisch Centrum Limburg (HCL). Spee’s totale collectie beslaat meer dan 21 meter plankruimte. Afbeelding van de Mosasaurus in de Sint-Pietersberg. foto Historisch Centrum Limburg/Collectie J. Spee – 01374 Arbeider aan het werk in de Sint-Pietersberg. foto Historisch Centrum Limburg/Collectie J. Spee – 01029 De Sint-Pietersberg was eeuwenlang een toevluchtsoord in tijden van rampspoed. foto Historisch Centrum Limburg/Collectie J. Spee-00853 Het dit weekeinde verschenen boek De Adem van de Berg biedt een uitgebreide inkijk in het labyrint onder de Sint-Pietersberg. Het bootst een bezoek binnen in de berg na met de kundige en welbespraakte Jan Spee als gids. Het door Sven Gerhardt samengestelde boek is gevuld met een veelheid aan curiosa die Spee’s cultuurhistorische en visuele observaties toegankelijk te maken. Het boek geeft een overzicht en biedt context en verwijst naar een grote selectie afbeeldingen, afgewisseld met archiefmateriaal over het leven in de steengroeven. Sven Gerhardt, The Mountains’ Breath/De adem van de berg. Breda, The Eriskay Connection, 2025. eriskayconnection.com Sven Gerhardt (1986) is grafisch ontwerper en medeoprichter van ontwerpstudio HOAX die zich specialiseert in branding, storytelling en campagnes voor organisaties en initiatieven in de kunst- en cultuursector. Als autonoom ontwerper richt Gerhardt zich op het herinterpreteren en heruitgeven van bestaande archieven en collecties.

Related Posts