‘Geloof niet wat ze beweren over Syrië’

liederen met haar vaste begeleiders Adnan Fathhalah (luit) en Firas Hassan (tabla) in het theater van de stad. De enige manier tot contact is via internet. Kun je beschrijven waar je woont, wat zie je als je uit het raam kijkt? “Ik woon in Damascus waar ik ook geboren ben. Mijn vader komt uit Shahba, een beroemde oude Romeinse stad in het zuiden van Syrië. Ik ben verliefd op Damascus; het is de oudste stad ter wereld, de stad van jasmijn. De buurt waar ik woon heet Bab Tuma. Mijn huis is oud en van hout, de plafonds zijn hoog en ik heb veel ramen waardoor ik de rivier de Barada kan zien en Al Guta, het groene hart van de stad met veel citroen- en sinaasappelbomen. Vanuit mijn raam zie ik hoe de oude kerken zich tegen de oude moskeeën vleien.” Is de politieke actualiteit voelbaar? “Geloof me. Het leven is rustig en aangenaam in Damascus en dat geldt trouwens voor de meeste steden in Syrië. Syrië is niet wat je ziet op de Europese televisiezenders, op de BBC of Al Jazera. Geloof niet wat ze beweren wat er gaande is hier. Deze mensen die de onrust veroorzaken zijn niet van het land, niet van de stad, niet van het volk. Begrijp me goed: niemand dwingt mij dit uit te spreken. Ik houd van mijn land en mijn president, net als de meeste Syriërs.” Het is veilig op straat? “Ik heb gestudeerd in Europa, onder meer aan het Conservatorium in Maastricht. En ik zing in Europa, pas nog in Orvieto, in het Midden Oosten – van Tunesië tot Irak – en in Zuid-Amerika. Daarom kan ik zeggen dat Damascus een van de veiligste en vredigste steden ter wereld is. Zelfs nu het land zo’n moeilijke periode doormaakt. Damascus is een levendige stad, de straten slapen nooit, het is er ’s nachts net zo druk als overdag.” Is Damascus een culturele stad? “Er is geen leven mogelijk in Damascus zonder muziek en kunsten. De opera in de stad is dé plek; elke dag kun je daar terecht voor tenminste één concert. Het Nationale Symfonie Orkest van Syrië concerteert er twee keer per maand. In mei heb ik er zelf nog de rol van Zita gezongen in Puccini’s opera Gianni Schicchi. Er stonden zowel Italiaanse als Syrische zangers op het podium. In juli en oktober zing ik er weer maar dan met een oriëntaals programma. In december geef ik hier twee concerten met kerstliederen. In die maand zing ik ook nog in de beroemde Al Zaitoun-kerk. Elke maand is er wel een festival in het oude gedeelte van de stad, in de Citadel of de oude Arabische buurten. De ene keer draait het om oriëntaalse muziek, dan weer om dans of jazz.” Kom je uit een muzikale familie? “Ik denk dat ik geboren ben als zangeres. In mijn familie was ik de eerste die met hart en ziel wilde zingen. Het is van jongs af aan mijn manier van uitdrukken geweest. Ik herinner me nog goed dat ik niet huilde maar zong toen mijn kleine zusje stierf. Mijn vader hielp me en liet me studeren aan het conservatorium van Damascus. Daarna ging ik naar het conservatorium in Maastricht waar ik mijn masters haalde in klassieke zang en opera. Sindsdien zing ik over de hele wereld. Ze zeggen dat mijn stem apart is, ik denk dat dat komt omdat ik met mijn hart zing. Wat komt vanuit het hart, zoekt zijn weg meteen naar een ander hart.” Wat bedoel je met apart? “Men zegt dat ik een typische operastem heb, maar ik ben dan ook een geboren oriëntaalse zangeres. Dat oriëntaalse zit natuurlijk in mijn bloed, de operastem heb ik geperfectioneerd bij Mya Besselink en Axel Everart in Maastricht. Misschien bepaalt de combinatie van deze stemmen mijn identiteit als zangeres, een Arabische die opera zingt maar ook oriëntaals repertoire.” Wat ga je zingen in Maastricht ? “Een oriëntaals programma. Mijn liederen zijn Syrische traditionals of komen uit de folklore van Syrië, Libanon en Irak. Overigens heb ik in 2004 al eens Arabisch gezongen tijdens Musica Sacra. Ik herinner me het publiek nog, er werd diep geluisterd, de meesten hadden de ogen gesloten alsof ze zaten te mediteren. Ze luisterden met hun hart.” Het thema van Musica Sacra is De vreugde der wet. Heb je je programma uitgekozen met dit thema in je achterhoofd? “In ieder geval ben ik gaan zoeken naar een lied op de tekst van psalm 119. Dat was nog niet zo eenvoudig in een Arabische omgeving, maar het is gelukt.” Die psalm speelt een cruciale rol in het festival. Heeft die ook betekenis voor jou? “Ik heb veel psalmen gezongen maar psalm 119 nog niet. Deze betekent veel voor me, het is een gebed, de woorden van David gaan over een sterke en diepe band tussen mens en God. Ik ben christen en ik heb altijd een psalmenboek in mijn tas. Dat geeft me een veilig gevoel.” Je kiest ook voor een lied genaamd The Law in the Land, is dit een knipoog naar de actuele situatie in Syrië? “Nee. De woorden van dit lied komen van een grote Libanese schrijver en dichter genaamd Kalil Jubran Kalil (1883-1931). Hij schreef onder meer over de grote verschillen tussen arm en rijk in dit land. Het is een triest lied.” Zelfs vanuit het Midden Oosten kwam men in juni naar het concert van Fairuz in Amsterdam. Verschilt haar stem veel met die van jou? “Fairuz is een van de beroemdste Arabische zangeressen, iedereen kent haar muziek. Ze maakt deel uit van zoals we dat hier noemen de Rahbani brothers of de Rahbani-muziek. Ze trouwde met Assi Rahbani, een groot musicus en componist. Zij gebruikt haar klassieke stem en niet de Arabische. Ze is anders dan anderen omdat ze klassieke melodieën zingt en gebruik maakt van haar kopstem. Dat vind ik heel speciaal.” Haar echte naam is trouwens Haddad, is ze familie? “Nee hoor. De naam Haddad kun je vergelijken met de naam Jansen in Nederland. De Haddads vind je over de hele wereld. Mijn moeder heet ook Haddad en is toch geen familie van mijn vader.” Souzan Haddad zingt op 16 september om 23.00 uur en op 17/9 om 23.45 uur in de Keizerzaal van de Sint Servaasbasiliek.