Je ziet een bekende op straat, je denkt hé dat is Harrie, en je groet. Een vriendelijk glimlachje, een joviale armzwaai, een levenslustige kreet en dat was dat. Het lijkt zo simpel, maar dat is het niet. Het kan ontzettend misgaan. Een paar maanden geleden had ik het er op deze plek ook al eens over, het houdt me nogal bezig. Groeten of niet groeten, dat is de vraag. Begrip van de situatie is een eerste vereiste om blamages, verdenkingen en beledigingen te voorkomen.

Ik denk dat een begroeting uit drie stappen of keuzemomenten bestaat: (1) je kent de persoon of je kent hem niet, (2) je herkent de persoon of je herkent hem niet, en (3) je groet of je groet niet. De ene stap volgt niet logisch uit de andere, alle combinaties zijn denkbaar. Eigenlijk zijn het dus geen stappen, maar variabelen.

Zo is het zeer wel mogelijk iemand te groeten die je niet kent. Dat is een goede gewoonte tijdens zondagmiddagwandelingen, maar bijvoorbeeld in de supermarkt is er geen beginnen aan. Ook is het mogelijk iemand te groeten die je niet kent, maar niettemin herkent. Raar maar waar. Je roept hallo naar Harrie, maar als hij zich omdraait blijkt het Harrie helemaal niet te zijn. Dat noemen we een misverstand.

Veel pijnlijker is de omgekeerde situatie: je kent Harrie, de man die op straat loopt is Harrie, maar je herkent hem niet. Je groet dus ook niet. Hier kan Harrie erg boos om worden. Afhankelijk van de precieze gang van zaken kan hij denken dat je hem wel degelijk herkende, maar niet wilde groeten. Opgezegde contracten, langdurige vetes en drollen in de brievenbus kunnen het resultaat zijn. Eigenlijk kun je de onherkende Harrie alleen op zondagmiddagen veilig tegenkomen. In dat geval groet je Harrie zoals je iedereen groet. Harrie groet uitbundig terug. De rest van de wandeling blijf je je afvragen wie die man toch was.

Tot nu toe ben ik ervan uitgegaan dat Harrie netjes doet wat er van hem verwacht wordt. Dat hij teruggroet als jij groet, dat hij boos wordt als jij niet groet, enzovoort. Maar dat is helemaal niet zeker. Als je Harrie hebt gegroet en hij blijkt Harrie toch niet te zijn, zoals hierboven beschreven, dan houdt hij misschien niet van misverstanden en vraagt hij agressief of hij iets van je aanheeft. Vanaf dat moment kan er vanalles gebeuren waarop je je moeilijk kunt voorbereiden.

Harrie kan zelfs het ideale scenario verstieren: je ziet hem lopen, hij is het echt, je bent blij hem te zien en roept hem vrolijk toe, maar hij groet niet terug. F**k you, Harrie! Harrie is de vierde variabele – en de meest onberekenbare. Harrie is de medemens.