De grootste Nederlandse concertserie voor moderne muziek vindt plaats in Tilburg. De Link slaat de vleugels uit met de eerste eigen internationale productie en galerieconcerten. door Mark van de Voort

Op avontuur gaan. Mensen doen niets liever. Of ze nu een onbekende stad verkennen, een modern museum binnenwandelen of een gloednieuw boek doorbladeren. Als het op live muziek aankomt zijn cultuurminnaars gek genoeg wat behoudender. Nostalgische pop en vertrouwd klassiek wakkeren de herinneringen nog wel aan, maar spiksplinternieuwe, eigentijdse, gecomponeerde muzieknoten vergen een geheel andere inspanning van de luisteraar. Maar er komt langzaam een kentering in. Stromingen als minimal music en crossovers met de pop- en jazzmuziek zorgen voor bredere publieke belangstelling.

Veel pionierswerk wordt verricht door consciëntieus samengestelde concertseries. Eén van de belangrijkste en grootste concertreeksen voor hedendaagse, gecomponeerde muziek in Nederland huist al bijna 35 jaar in Tilburg. De Link luidt het kernachtig. Pleisterplaats is de kapel in Het Cenakel, een prachtige concertlocatie in het voormalige klooster van de Congregatie van Onze Lieve Vrouw aan de rand van Tilburg. De Link kamermuziekserie ontstond in 1986. Concerten vonden onder anderen plaats aan de Zouavenlaan en in de Synagoge. In 1998 verkaste De Link naar zijn huidige stek in het ruim bemeten Cenakel. Van daaruit heeft De Link de activiteiten in heel de stad en regio uitgebreid.

Al meer dan vijftien jaar zijn componisten Nicoline Soeter (Velp, 1974) en Merijn Bisschops (Deurne, 1981) bij de concertactiviteiten van De Link betrokken. Momenteel werken ze als artistiek leider (Soeter) en zakelijk leider (Bisschops) bij De Link.

De avontuurlijke Tilburgse concertserie zit merkbaar in de lift en het komend seizoen is ambitieuzer dan ooit. Nadat eerder de gemeente Tilburg al subsidie verleende, schaart zich nu ook de provincie voor het eerst bij de geldschieters. De Link is klaar om de vleugels uit te slaan. “Die extra steun biedt ons de komende vier jaar een stabiele situatie om door te groeien”, weet Merijn Bisschops.

Nicoline Soeter en Merijn Bisschops

Hoofdgerecht blijven de vijftien concerten die van september tot en met april staan geprogrammeerd. Soeter en Bisschops maken samen met musici/componisten Tom Sanderman en Sjors van der Mark deel uit van het programmateam. “Drie keer per jaar komen we bij elkaar en nemen we ieder onze eigen smaak en expertise mee. Dan helpt het zeker dat we alle vier in het veld actief zijn”, benadrukt Bisschops.

Als je de nieuwe seizoenserie bekijkt ontdek je veel klinkende namen als slagwerkcollectief Eklekto, pianiste Tomoko Mukaiyama, het Ragazze strijkkwartet en het Ives Ensemble, maar ook jonge makers en beginnende ensembles. “Het nieuwe seizoen is sowieso drukker dan ooit omdat we ook drie afgelaste concerten uit het afgelopen, door de coronacrisis afgebroken seizoen hebben doorgeschoven. Jonge makers willen we zoveel mogelijk een kans bieden om zich te tonen, zeker tijdens crisistijden”, legt Soeter uit.

Galerieconcerten

De Link kan bogen op een trouw, vast concertpubliek, maar de laatste jaren heeft de concertserie haar publieke bereik steeds meer weten uit te bouwen. “Concerten zijn steeds meer een totaalervaring, waarbij het visuele element ook een rol speelt. Jongeren pikken dit op. Ze hebben ook minder vastgeroeste vooroordelen over te moeilijke, postmodernistische muziek. Streamingmuziekdiensten helpen daar zeker bij, omdat je zo moeiteloos tussen allerlei genres laveert. Dat doe ik zelf ook”, ervaart Bisschops. “De onderzoekende muziekliefhebber en culturele omnivoor komt sneller bij ons terecht.”

 ‘Terwijl mensen in hun boeken waren verzonken, zongen geluiden door heel het gebouw rond.’

De Link wil steeds zichtbaarder zijn in stad en land. Zo beginnen ze met het programmeren van galerieconcerten in Noord-Brabant. “Vanaf 2021 willen we gaan draaien. We bieden jonge avontuurlijke musici een speelplek in kunstlocaties als Park Tilburg en de Cacaofabriek Helmond. Een hele mooie manier om een ander publiek te bereiken”, voorziet Bisschops.

Vorig jaar startte De Link al met het aanstellen van een Tilburgse stadscomponist. Tot eind dit jaar vervult Anthony Fiumara nog die rol. Op initiatief van de stadscomponist vinden er her en der in de stad laagdrempelige concerten met eigentijdse muziek plaats zoals vorig jaar nog in stadsbibliotheek LocHal. “Terwijl mensen in hun boeken waren verzonken, zongen geluiden door heel het gebouw rond. Een prachtige dag. Voor 2021 plannen we weer zo’n evenement”, verklapt Soeter. “Tijdens het hoogtepunt van de coronacrisis hebben wij en Fiumara het evenement Tracking Tilburg Online opgezet. Jonge musici en componisten konden weer even aan de slag. Ze werkten voor ons aan nieuwe stukken van rond één minuut. De muziekuitvoeringen werden gefilmd in verschillende, destijds leegstaande plekken in Tilburg, van filmzaal tot café, en daarna online verspreid.”

Perfect Offering

Sinds kort schuift De Link ook ieder jaar een artist-in-residence naar voren. Een jonge componist wordt gekoppeld aan muziekstudenten van het Tilburgse conservatorium (AMPA). “Samen met de componist werken de jonge musici een week lang aan een nieuw stuk. Een echte openbaring voor deze studenten omdat ze ineens deel uitmaken van het maakproces”, merkt Soeter. Het komende seizoen presenteren gastcomponisten Remy Alexander en de jonge Britse belofte Patrick Ellis hun nieuwe stukken.

‘Cassandra Millers composities raken me emotioneel. Ik ben dan echt uit het veld geslagen.’

Bescheiden maar vastberaden werkt De Link aan een ambitieuze toekomst. Ook internationaal wordt dit opgepikt. Smakelijke kers op de taart dit seizoen is de eerste eigen internationale productie. Om de twee jaar wil De Link zo’n productie op poten zetten. In samenspraak met het Nederlandse Ives Ensemble zijn ditmaal twee vooraanstaande componistes gevraagd nieuw werk in opdracht te schrijven. De Canadese Cassandra Miller pakt uit met Perfect Offering, terwijl de Britse componiste Joanna Bailie From above and far away in wereldpremière brengt bij De Link.

De opdrachtcompositie van Cassandra Miller is tot stand gekomen met geldelijke steun van De Link. “We zijn fan. Dat kunnen we gerust zeggen”, zegt Soeter met een glimlach. “Miller is een componiste met een geheel eigen stem waar je geen muziekstroming op kunt plakken. Haar composities raken me emotioneel. Ik ben dan echt uit het veld geslagen. De muziek van Joanna Bailie sluit daar perfect bij aan. Twee componistes die sowieso veel te weinig worden gespeeld in Nederland.”

Op dinsdag 27 oktober beleven de producties van Cassandra Miller en Joanna Bailie hun première bij De Link in Tilburg. Gastcomponisten Remy Alexander en de jonge Britse belofte Patrick Ellis presenteren op 6 oktober en op 13 april hun nieuwe stukken. delink.nl

 

Droomproductie voor Ives Ensemble

Het Ives Ensemble neemt een speciale plek in binnen de Nederlandse ensemblecultuur. Het ensemble kiest voor hedendaagse componisten met een eigenzinnige signatuur. Componisten als Louis Andriessen en John Cage schreven al werk voor het in 1986 opgerichte kamermuziekensemble. Het Ives Ensemble is trouwe gast van de Tilburgse concertserie De Link. “Daarom is het zo waardevol dat De Link ons gevraagd heeft voor hun eerste internationale concertproductie met nieuwe werken van Cassandra Miller en Joanna Bailie”, vertelt fluitist Rik Andriessen van het Ives Ensemble. “Tegenwoordig is het steeds lastiger om buitenlandse componisten te strikken voor een opdracht. Ook door de cultuurbezuinigingen is er veel voor ons weggevallen. We opereren al jaren zonder structurele subsidie en onze speelbeurten zijn verminderd. Dan is het juist zo fijn om zo’n project met De Link te kunnen doen. Want zonder hun uitnodiging was dit concert er nooit gekomen.” Andriessen roemt de lef van De Link. “We kennen ze al heel lang. Een kleine organisatie die van groot belang is binnen de hedendaagse muzieksector. Ze durven hun hoofd boven het maaiveld uit te steken. Geweldig ook om te zien dat Brabant zich zo profileert met muziekorganisaties als De Link en November Music.”