De in Berlijn levende kunstenares Anneke Eussen verbleef afgelopen najaar in Helsinki en kwam terug met de fotoreeks Northern-High-Lights. “Ik zie vluchtig dat de klok stilstaat. Ik glimlach omdat dat thuis ook al een tijdje zo is.”

 Herfst 2009, mijn Ziel is Helsinki en mijn Grund zijn viele Gründe. Het Duits is sinds mijn jeugd in Vaals mijn tweede taal. Nu ik sinds 2007 in Berlijn woon, is het mijn eerste. Bij mijn werken staat steeds vaker een Duitse titel en ook deze tekst wil ik niet anders beginnen.
Inmiddels ben ik terug in Berlijn, en ligt mijn verblijf in Finland al weer enkele weken achter me. Een van de resultaten ervan, de fotoserie Northern-High-Lights, hangt nu in mijn atelier.
Al voor het begin van de zomer kreeg ik de uitnodiging om een project te leiden aan de Kuvataideakatemia in Helsinki. Vier weken naar Helsinki, dat was de reden en mijn doel om op reis te gaan. Maar zoals iedereen die beslist om een tijdje van huis te gaan, nam ik veel ‘bagage’ mee en had ik geen vermoeden welke ‘souvenirs’ mee terug zouden komen.
Northern-High-Lights zijn vijf foto´s, ontstaan in een gebouw in het centrum van Helsinki. Op het dak van dit huis staat een 3×8 meter grote reclame van Pepsi. Vlak ernaast ligt het prachtige Jugendstilstation van Helsinki, achter mij de Finnish National Gallery of Art. Op de tweede verdieping van het ‘Pepsi-huis’ open ik de deur van mijn tijdelijke woning. Ik besluit de eerste kamer links te nemen en zie vluchtig dat de klok stilstaat. Ik glimlach omdat dat thuis in Berlijn ook al sinds een tijdje zo is. Blijven sommige dingen aan de lopende band van de tijd hangen? Ik loop door de kamers en kijk in alle kasten. Het interieur is oud en versleten. Daar houd ik van, objecten met een verhaal en een eigen sfeer. Ik ben hier nog maar net en denk: ‘Deze plek past bij mij.’
´s Ochtends om acht uur ben ik op weg naar de academie. Het is koud, min twee graden en de zon staat laag. Ze zal nauwelijks boven de huizen verschijnen om vervolgens weer te verdwijnen. Dit is dus the dark north waarover ik al zo veel gehoord heb. De zee stroomt de stad binnen, langs de kade staan al vroeg de viskraampjes. De staten zijn schoon en in de winkelstraat verkopen ze dezelfde merken als overal. Ik doe alles te voet. Helsinki is café Fazer, het design-district, de haven, de musea, het platenzaakje Studipdo. Het is een stad die niet anders is doordat ik er ben. Gedurende deze weken ben ik niet op zoek, ik probeer mijn ‘bestemming’ te ontdekken en voel me als een object met verhaal in een vreemd interieur.
Lost as a cause. Steeds vaker besef ik dat de ‘reden’ voor mijn reis geen avontuur zal zijn. Soms ben je fysiek ergens anders om je gedachten en ideeën te ordenen. Het ‘doel’ is dan niet het zoeken maar het vinden, niet het bewegen maar het stilstaan. De plek die mij bleef fascineren was het appartement waar ik woonde. Zo werden de Northern-High-Lights een document van verblijf. Elke foto toont een performance zonder Ziel of Grund. De kracht van een foto zit in het moment en in de tijd die stilstaat. Belangrijk is niet het verhaal, de plek of de identiteit van de persoon. Het is de combinatie van deze drie die het heden en het moment tastbaar maakt.
Ihre Einsamkeit wird Ihnen auch inmitten sehr fremder Verhältnisse Halt und Heimat sein, und aus ihr heraus werden Sie alle Ihre Wege finden. (Rainer Maria Rilke, Briefe an einen jungen Dichter, 1929)